Meerjarige Kruiden

Een zeldzame, sterke heester tot kleine boom uit Noord- tot Midden-China. Na 10 jaar is de slanke struik 2,5m. Na de groengele tot witte bloei in juni ontstaan de rode naar zwart rijpende vruchtjes. Deze zijn een pittige specerij, sterker en heter dan zwarte peper. De hele vruchtjes kunnen worden meegekookt, na drogen (eventueel roosteren) en malen ontstaat een zeer sterke tafelpeper. Verder zijn voor deze plant vele medicinale toepassingen bekend, vooral op het gebied van darmaandoeningen en vochtafdrijving. De wortels worden zelfs gebruikt na een giftige slangenbeet! De planten zijn éénhuizig en zelfbestuivend, 1 plant is dus voldoende om peperkorrels te oogsten. Geef de planten een schaduwrijke, vochtige, maar wel goed gedraineerde plaats. De plant heeft stekels, die later op de bast doorgroeien tot decoratieve knobbels! Tenslotte: de plant is goed tot een decoratieve bonsai te telen! De naam: Native Americans kauwden op de schors en bessen om kiespijn te verlichten.

Een zeer veelzijdige plant, alle delen van de plant zijn (met mate) eetbaar. Bijen, vlinders en veel andere nuttige insecten zijn dol op de fraaie bloemen.
De jonge bladscheuten (roerbakken) smaken als asperges, de toppen van de oudere scheuten eet je (kort gestoofd) als spinazie, de bloemknoppen en jonge vruchtjes van 3-4 cm (kort gekookt of in de wok) zijn heerlijk knapperig. De bloemen kan je koken tot een heerlijke siroop. Tijdens hete dagen hoopt zich in de bloemen zoveel nectar op, dat het kristalliseert en als mini-snoepjes kan worden gegeten.
De genezende werking van de plant is al eeuwen bekend bij de Native Americans, bekend is het wortelextract, dat door deskundigen wordt aangewend tegen pleuritis, maar je vindt nog veel meer toepassingen op internet!
De stengels van de afrijpende plant is een populaire vezelleverancier, het pluis in de rijpe vruchten is zacht als zijde en wordt gebruikt als vulling in kussens, vezel voor kleding en... als filter voor olievervuiling in de zee. Er zijn nog veel meer toepassingen, zie bijvoorbeeld de site van pfaf.org
Tenslotte (last-but-not-least) is dit een behoorlijk winterharde, helderoranje bloeiende, zeer sierlijke plant in de tuin. In de winter willen de planten niet nat staan, zorg dus voor goede afwatering. De bloeitijd is in juni-augustus op een hoogte van 70 cm. (Zie ook 329885 Zijdezaligheid)

De stengels van deze geneeskrachtige inheemse plant worden 1-1½ m hoog en dragen massa’s purper-bruin met gele bloemetjes. De bijen zijn er dol op! Als de plant ‘s winters afsterft, zijn de wortelknolletjes beschikbaar, werkzaam tegen oogaandoeningen en ontstoken lymfeklieren. Ook wordt thee getrokken van de groeitopen. Deze grotere verpakking is heel nuttig voor het zelf samenstellen van een wildbloem-mengsel op maat. Voor alle grondsoorten mits kalkarm tot zuur en niet te nat.

De Arabische koffieplant komt van oorsprong uit Ethiopië en werd later via Yemen over de wereld verspreid naar o.a. Java, Brazilië etc. Van de 3 soorten (Coffea arabica, robusta en liberica) valt arabica het best in de smaak. (↓)

Deze wordt dan ook het meest gebruikt: ongeveer 75% van de totale koffieproductie wereldwijd.
In een pot groeit de plant vrij gemakkelijk en mag af en toe gesnoeid worden. Zet ze ‘s zomers maar lekker buiten, wel beschermen tegen de felle zon overdag. Na enkele jaren gaat de plant bloeien met heerlijk geurende, witte bloemen, waarna de bes ontstaat. Als deze rood is kan geoogst worden en gepeld. Het roosteren of branden geeft de speciale smaak aan koffie: experimenteren maar! Zet de plant in de herfst op tijd binnen en spray ze ‘s winters regelmatig omdat de plant een hekel heeft aan droge lucht.

De buren foppen? De plant lijkt voor de bloei enorm op hennep! Deze 1-1,5 m hoge meerjarige plant kroont zich met een donzige, schermvormige tros bloemhoofdjes. Deze zijn roze-rood tot (soms) wit. De plant houdt van veel vocht en groeit flink. In de geneeskunde een afweer versterkend middel.

Dit familielid van het bekende kamerplantje Ardisia crenata groeit in bosrijk gebied in Midden-Amerika en is aldaar een populaire plant vanwege de werking tegen diarree, dysenterie en hoest. Hiervoor worden zowel de bessen als het blad (in thee) gebruikt. De plant vormt stevig, leerachtig blad en vormt na de witte bloei flinke trosjes met bessen, die na via rood naar bijna zwart afrijpen.
Dit tropische plantje kan ‘s zomers naar buiten en gedraagt zich vooral als kamerplant.

Deze inheemse wilde plant heeft een opvallende gekruiste bladaanhechting! Het blauwgroene blad is fraai en de geelgroene bloemen worden graag bezocht door bijen. Het giftige melksap werd vroeger door bedelaars aangewend wratten of andere huidvlekken te doen ontstaan en op deze manier medelijden op te wekken. Daar komt meteen het hardnekkige misverstand vandaan, dat deze plant mollen zou verjagen. Beide woorden zijn immers “moles” in het Engels. Zo schrijft iedereen over van iedereen... Overigens, er staan op internet nog steeds serieuze adviezen om deze plant te gebruiken tegen mollen, woelratten en veldmuizen, wie weet...! De hoogte varieert van 30-100 cm. De plant settelt zich stevig, wees voorzichtig, vrijwel alle delen zijn giftig, hoewel de zaden bij voorzichtig gebruik en lang weken als pseudo-kappertjes dienst kunnen doen. Voor medicinale toepassingen is de plant tamelijk zwaar toxisch, hoewel er zeker mee geëxperimenteerd wordt.

Overblijvende plant. Uitzaai vanaf april buiten. Trek van de blaadjes thee of verwerk ze in gerechten.

Een prachtige struik tot boom, die al in de Romeinse Tijd een veelgebruikt kruid was. In ons land kweken in een pot en beschermen tegen vorst. Het blad lijkt op dat van hennep en de bloemen groeien in grote, geurende, purperblauwe bloemtrossen. De gedroogde vruchtjes zijn peperig van smaak.
Al eeuwen worden de gedroogde vruchtjes aangewend om de libido te temperen (monniken, vrouwen van Romeinse soldaten) of om de menstruatie te reguleren of tegen “opvliegers” tijdens de overgang... Kortom, kijk eens op internet.

Wie kent niet deze bekende subtropische plant: het blad is een smaakmaker bij soepen, sauzen, vleesgerechten, marinades etc. Met die zachte winters blijft bij ons de laurier vrijwel de hele periode buiten, met wat extra bescherming van acryldoek moet het de meeste winters lukken… maar tijdens echte winters: de schuur in! Verse laurierblad is iets bitterder dan gedroogde, een extra smaakversterker dus! Symbolisch is de laurier al sinds de oude Grieken in gebruik als bekroning (lauwerkrans).

Vooral de blauwe bloemetjes, maar ook de grijze blaadjes zitten vol met vluchtige oliën, die een heerlijke geur verspreiden. Pluk de bloemetjes in de knop en laat ze drogen voor jarenlang geur! Planthoogte 40 cm. Een beetje blad bij vlees- of visgerechten is goed voor een typisch Frans smaakeffect. Regelmatig snoeien houdt de plant gezond, geef ze een zonnig plekje.

Deze lavendel blijft extra compact, ideaal voor potten dus en in de tuin kan deze met minder snoeien toe... Bij vroege zaai bloeien ze al hetzelfde jaar!
Vooral de blauwe bloemetjes, maar ook de grijze blaadjes zitten vol met vluchtige oliën, die een heerlijke geur verspreiden. Pluk de bloemetjes in de knop en laat ze drogen voor jarenlang geur! Een beetje blad bij vlees- of visgerechten is goed voor een typisch Frans smaakeffect. Regelmatig snoeien houdt de plant gezond, geef ze een zonnig plekje.

Dit kruipplantje groeit het liefst op een (half)schaduwplekje. De 8-voudige stervormige blaadjes komen fris en lichtgroen te voorschijn, al snel gevolgd door de kleine trosjes witte geurende bloemetjes. Er staan ook mooie verhalen en toepassingen op wikipedia.

Deze veelzijdige plant levert allereerst een interessant ingrediënt voor gemengde salade: het blad is mals en zacht van smaak. De naam “longkruid” dankt de plant hieraan, dat in de historie, toen de signatuurleer nog leidend was bij het toepassen van geneeskundige planten, deze werd aangewend tegen longziekten. Bekend is de bewezen werking als zweetafdrijvend middel bij koorts en de verzachtende werking bij astmatische bronchitis. De planten zien er fantastisch uit, verbloeien van rozerood naar paarsblauw (maart-mei), en houden van een niet te zonnige plaats. Een ideale plant voor verwildering (een echte stinsenplant) in de schaduw! Bijen en hommels zullen de bloemen dankbaar bezoeken. Leer dit familielid van de Borage in al zijn veelzijdigheid kennen…

Dit familielid van de tuinkers geeft lekker pittig blad en een mooi knolletje die oa een energieverhogende werking heeft. Al duizenden jaren voeden volken rond de Andes zich met deze knol. Ze groeit dan ook tot op 4000 m hoogte! Na de oogst de knollen enkele dagen in de zon drogen voor verse consumptie of lang drogen voor jarenlange opslag. Invriezen is ook goed mogelijk. Meer informatie op internet beschikbaar. ZELDZAAM!

De maggiboom is door sterk snoeien of knotten tot een struik te handhaven. In China heeft deze boom een sterk symbolisch karakter en staat voor de vaderfiguur. Het blad wordt jong geoogst en is in China al eeuwen een veel gegeten groente en heet Xiang Chun Ya (=Groenteboom). De smaak is kruidig als maggi en aromatisch als uitjes. Het blad wordt kort geroerbakt en is dan de smaakmaker in salades en gerechten met ei of vlees. Goed winterhard in ons klimaat. Koppert Cress verkoopt microgroente van dit soort onder de naam “Tahoon Cress”

Populaire smaakmaker voor sauzen, stoofpotten en soepen, maar ook (met mate) rauw in salades. De smaak van selderie, aangevuld met unieke aroma’s typeren dit prachtige kruid, dat zijn smaak ook na koken behoudt. Genoemd naar Unilevers Maggiflesje, die overigens dit kruid niet eens als ingrediënt ervoor gebruikt! De planten houden van groeien in de vollegrond of grote potten, vruchtbare grond en veel zon en water. In die omstandigheden groeit de meerjarige plant uit tot 2 m hoogte. Gebruik naast het blad ook gerust de stengels, wortels en zaden: alles van deze plant geeft smaak!

ECO GETEELDE ZADEN! Populaire smaakmaker voor sauzen, stoofpotten en soepen, maar ook (met mate) rauw in salades. De smaak van selderie, aangevuld met unieke aroma’s typeren dit prachtige kruid, dat zijn smaak ook na koken behoudt. Genoemd naar Unilevers Maggiflesje, die overigens dit kruid niet eens als ingrediënt ervoor gebruikt! De planten houden van groeien in de vollegrond of grote potten, vruchtbare grond en veel zon en water. In die omstandigheden groeit de meerjarige plant uit tot 2 m hoogte. Gebruik naast het blad ook gerust de stengels, wortels en zaden: alles van deze plant geeft smaak!

Prachtig grijsgroen blad, bij de aanhechting aan de stengels ontstaan bolletjes met kleine, witte, insecten lokkende lipbloemetjes. Hoogte 40 cm. Eind april buiten zaaien. Gemakkelijk te telen, bevordert gal-afscheiding, heelt wonden en helpt bij hoest.

Dat nuttige planten ook mooi kunnen zijn, blijkt weer uit dit juweeltje: stevig onderblad met lieflijke, blauwe bloempjes aan korte trosjes (20 cm hoog). Ze groeien op droge plekken. Geneeskrachtig bij spijsverteringsstoornissen en verkoudheid.

In Mongolië en Rusland worden de wortels van deze plant gebruikt als spierversterker, een soort natuurlijke Anabole! Verder schijnt het de levenszin en de conditie te vergroten. Een zeer sterke tuinplant, die lekker in de zon kan staan. De bloemvorm doet me sterk denken aan de Centaurea macrocephala of aan artisjokken, maar dan in een prachtige, lilaroze kleur. Het grote, puntige blad is ook best sierlijk. Hoogte 70-90 cm, bloeitijd juli-augustus. Zie ook als plant: 831857.

Deze telg van de walstrofamilie is natuurlijk het meest bekend, vanwege de rode kleurstof (alizarine), die uit de wortels wordt gewonnen: het Turks Rood of Kraplak. Vroeger werden ze in Zeeland daarvoor veel gekweekt en sindsdien tref je ze af en toe aan in heggen en bermen. De meerjarige plant 'werkt' zich tussen andere planten omhoog door de achterwaarts gerichte stekeltjes op de stengels. De bloei is uitbundig, maar niet opvallend: groengele vertakte trosjes. Sinds 2004 is in Steenbergen weer een bedrijf actief met Meekrap. Na een gedegen studie over de winning van deze prachtige kleurstof is het bedrijf Rubia Pigment Naturalia ontstaan: www.rubia-nc.com

In de huidige winters blijft deze mint goed overwinteren. Het blad geurt heerlijk aromatisch, een frisse naar citroen neigende geur. Op een hoogte van 60cm verschijnen de lavendelblauwe, dikke bloeiaren: de vlinders zijn er gek op! Trek er een heerlijke thee van, of verwerk in bv. visgerechten.

In de huidige winters blijft deze mint goed overwinteren. Het blad geurt heerlijk aromatisch, een frisse naar citroen neigende geur. Op een hoogte van 60cm verschijnen de witte tot groenwitte, dikke bloeiaren: de vlinders zijn er gek op! Trek er een heerlijke thee van, of verwerk in bv. visgerechten.

De Mexicaanse Rozenoregano is een zich verhoutende plant, die enkele graden vorst verdraagt. In Mexico e.o. een geliefd kruid vanwege de unieke toevoeging van pittigheid aan het bekende oregano-aroma. De lavendelkleurige, buisvormige bloemen vormen de sieraad aan deze tot 1 m hoge plant. Regelmatig terugsnoeien verjongt de plant. Geef ze een vochthoudende, maar niet te natte, wel zonnige plaats. Bij strenge vorst in de schuur overwinteren.

In India en Pakistan groeit deze boeiende struik of kleine boom. Het blad is dubbel geveerd en fijn van structuur. Multifunctioneel: de jonge vruchten worden als kousebandbonen gegeten, het jonge blad, groeitoppen en bloemen kunnen rauw in salades of als toevoeging in soepen en sauzen, geroosterde zaden hebben een heerlijke, notige smaak en zijn oliehoudend. De bast van de wortel is pittig peperig en wordt als specerij aangewend. De lijst is eigenlijk nog langer, kortom een ideale boom voor de Derde Wereld en leuk om hier er kennis mee te maken! Bij ons dus een kamer- of kuipplant ('s zomers buiten). Kieming is verspreid over langere tijd.