Een fraaie distelplant met verrassende toepassingen: eetbaar en genezend. Dat laatste zit al in de (Oudgriekse) naam verstopt, Eryngium betekent: genezing van indigestie en winderigheid!
Allereerst kan je in het voorjaar een donkere emmer boven de plant plaatsen, de jonge scheuten, die gaan groeien zijn heerlijk mals en eetbaar als asperge!
De bleekgroene plant wordt 15-60 cm hoog en vormt diepgaande en eetbare (!) wortelstokken. Ze worden gekookt of gekonfijt. De plant bloeit in juli en augustus met witte of lichtblauwe bloemen in tien tot twintig hoofdjes. Deze hoofdjes zijn ook eetbaar, 1-1,5 cm groot en omgeven door stekelige schutbladen (omwindselbladen).
Binnen de traditionele kruidengeneeskunde is een medicinale werking bekend tegen galstenen, infecties van de urinewegen, huidaandoeningen, hoesten en verstopping.
Deze meerjarige plant groeit het beste op kalkhoudende grond, in de zon.

Leuk verhaal, dat ik las op de website van onze collega Cruydt Hoeck: Op Voorne en Beierland heeft deze plant een bijzondere naam: Onrust. De naam is ontstaan uit een oud gebruik om de plant met een draadje aan de zolder te hangen. Door de opstijgende (warme) lucht gaat de plant draaien of bewegen. Zo lang de plant blijft draaien is er niets aan de hand. Houd de plant echter op met draaien of ging deze stil hangen dan was er een heks in huis. Nee dan liever een beetje Onrust in het huis.

Een boeiende, onbekende telg van de auberginefamilie. De stekelige, sierlijke planten geven na de sierlijke blauwe bloei de grappige licht- tot donkergele vruchten in de vorm van een koeienuier! De takken met vruchten zijn zeer populair bij bloemisten, in Azië maakt men complete kunstwerken met deze vruchten! In de homeopathie wordt deze (verder giftige) plant gebruikt, ook wordt geëxperimenteerd met extracten ter bestrijding van insecten. Houdt u het voorlopig maar bij de toepassing als “rare” siervrucht....!

Deze vruchtgroente groeit uit tot een vertakte plant van 1 m hoog en draagt talrijke trosjes met blauwe bessen (doorsnee 3-4 cm). Ondanks de gelijkenis met de giftige zwarte nachtschade is deze soort absoluut eetbaar en dus niet giftig! Pluk ze rijp, voor zoete inmaak op taarten en puddingen. Zoetzuur (met suiker, zout en gember) is zeer smakelijk bij vlees en kaas! Ze zijn rijp als ze bijna zwart zijn en dof worden, ze zijn dan optimaal zacht en sappig. Wacht het liefst tot de eerste nachtvorsten er overheen zijn gekomen. Hoewel rauw eten volkomen ongevaarlijk is, kunt u ze beter zoeten of verwerken vanwege de smaak. Overigens kan de wilde Zwarte Nachtschade (onkruid in uw tuin), in gekookte vorm ook worden gegeten. (Afrika)

De donkerblauwe bessen, oorspronkelijk uit Mexico, worden ongeveer 1 cm in diameter. Een Solanum melanocerasum, denk ik, maar dan wel rauw perfect eetbaar. Wat zeg ik? Zoet, met een duidelijke dropsmaak! De makkelijke planten worden 140 cm hoog en breed, en dragen vanaf augustus volop trosjes waar je van kunt snoepen. Gekregen van een vriend met goede connecties in Latijns-Amerikaanse eettuinkringen. Wees niet te gretig met rauw eten, te veel bessen (meer dan 30) per dag lijkt me niet goed, het blijft een Solanum... Uiteraard heerlijk voor jam, dessertsaus e.d.

Nauw verwant aan de gewone blauwe bes (S. melanocerasum). In 1909 gekweekt door Luther Burbank (USA). De bessen zijn naast inmaken tot lekkere jam of vruchtencompote ook zoet genoeg om (iets gezoet) op te eten. We horen graag uw reacties!
Commentaar van een klant: “De resultaten van deze bes: het kiemen vraagt wat aandacht maar in de kas onder glas uiteindelijk gelukt. Daarna groeien de struikjes super snel, enkele in pot en enkele uitgeplant (kleigrond). Resultaat is zo goed als het zelfde als vorig jaar ondanks de natte zomer. De besjes worden snel zwart (zijn meer zwarte dan blauwe bessen) en net niet zoet genoeg om zo te eten maar ik heb er heerlijke jam van gemaakt in combinatie met blauwe bessen. (Alleen maar honing toegevoegd). Ik ga ze volgend jaar zeker weer zaaien!”

De echte bij ons inheemse blauwe bosbes groeit in het wild in de bossen en op de hei. Ze houden van humusrijke, zure grond en gefilterd zonlicht. De bessen zijn heerlijk zoet. De maximale hoogte van dit stevig wortelende struikje is 60cm. De roze bloemetjes zijn sierlijk! De geneeskrachtige werking van zowel blad als bes vindt u op www.plantaardigheden.nl

Het kon niet uitblijven: de eerste prachtig paarse peultjes zijn een feit! De kleur wordt veroorzaakt door Anthocyaan, een antioxidant, die bijvoorbeeld de paarse kleur aan blauwe druiven geeft (de peul is genoemd naar de druif ‘Shiraz’) en de herfstkleuren van bladeren. Maar ook rodekool, aubergines, bramen, druiven en kersen bevatten deze natuurlijke, gezonde kleurstof, bekend onder E163.
Het heeft ruim 10 jaar geduurd om dit prachtige resultaat te bereiken! Rauw blijft de kleur uiteraard het best in stand, na kort roerbakken blijft de kleur redelijk behouden. Na koken worden de peulen donkergroen, een boeiend te volgen proces, dat voor kinderen ook heel leuk is: “toverpeultjes”!
Een niet te versmaden extraatje is de prachtige bloei: lichtlila met bloedrood, ideaal voor de sierlijke moestuin dus. De planten worden 90-150 cm hoog, afhankelijk van vocht en vruchtbaarheid van de grond. Tip: zaai dit peulgewas om en om met huttentut (390900) voor een natuurlijke steun.

De compacte planten van dit familielid van de Blauwe Bes geeft na de schitterende, witte bloei een overvloed aan groengele bessen. De smaak is pittig aromatisch, richting tomaten. Niet voor rauw gebruik, maar eventjes roerbakken of maak er een heerlijke sap, jam, konfjit of saus van. De Blauwe Bes vindt u overigens onder nr. 030000.

Vanwege de gezonde groeikracht wordt deze Australische wilde plant graag gebruikt als onderstam cq. veredeling voor Aubergines. Laat ook zeker een aantal planten doorgroeien tot de geweldig sierlijke planten, die als kuipplant jaren meekunnen. Bij regelmatige snoei ontstaan jaarlijks planten van 1-2 m met fraai ingesneden (handvormige) bladeren en talloze violetblauwe bloemen met oranjegeel hartje. Uiteindelijk groeien hieruit sierlijke trosjes met 2 cm grote vruchtjes, die zowel rauw als gebakken worden gegeten, pas echter wel op: onrijp zijn ze giftig! Wacht met oogsten tot ze (oranje)rood, zacht en als het ware van de plant vallen. De smaak is opvallend zoet met soms een bittertje. Per jaar kan aan dezelfde plant smaakverschil optreden.

Een beauty met grof blad, grof getand, witte en dikke bladnerf. Uiteraard is dit ras ook veel gebruikt voor de geweldige, sierlijke distelbloemen: 2 m hoog met blauwe pruik. Voor de consumptieteelt is dit een uitstekend ras voor een grote productie!
In Nederland is de nerf meestal malser dan in Italië en de kooktijd dus aanmerkelijk minder. De bereiding is dan als volgt: de nerf scheiden van het bladmoes. Eventuele geribbelde zijkant en het buitenste velletje verwijderen. Vervolgens in stukjes snijden van ongeveer 1 cm. Zachtjes koken tot ze gaar zijn, dat kan al in 25 minuten. Heerlijk met een kaassausje!
Over kaas gesproken: wist je dat de bloemen van de kardoen als alternatief stremsel voor kaas wordt gebruikt? In Portugal heb ik er een heerlijk kaasje van gegeten!

De bloemhoofden van deze decoratieve plant worden wekenlang getooid met azuurblauwe tot violetroze straalbloemen. De houdbaarheid op de vaas is spraakmakend! Hoogte 160 cm, bloeit het eerste jaar vanaf augustus, bij zachte winters blijft de plant over en bloeit dan al in juli. Na de bloei zien we de fantastische afrijping, die vogels en muisjes dankbaar leegeten. De gebleekte bladnerf wordt gegeten. De stekelloze eigenschap wordt hierbij zeer gewaardeerd!
In Nederland is de nerf meestal malser dan in Italië en de kooktijd dus aanmerkelijk minder. De bereiding is dan als volgt: de nerf scheiden van het bladmoes. Eventuele geribbelde zijkant en het buitenste velletje verwijderen. Vervolgens in stukjes snijden van ongeveer 1 cm. Zachtjes koken tot ze gaar zijn, dat kan al in 25 minuten. Heerlijk met een kaassausje!

Door de enorme populariteit van Palmkool en Boerenkool in de VS, zijn kwekers druk in de weer om nieuwe rassen te kweken. Dit prachtige resultaat van Hank Keogh (Oregon) is ontstaan door kruisingen met Palmkool en krijgt de hoofdprijs vanwege kleur, smaak en vorstbestendigheid. De nerven zijn rozerood en de bladkleur varieert van blauwgroen naar dieppurper, de smaak is voortreffelijk en de planten blijven moeiteloos een pittige winter over. De groei in het vroege voorjaar levert (voordat ze gaan bloeien) ook nog flinke bladeren op, een opmerkelijke verbetering van het huidige sortiment!

Deze prachtige staalblauwe maïs maakt kolven van ruim 20 cm lang en komt van oorsprong van de Indianen (Shaman is een soort medicijnman). In de VS is deze blauwe soort populair als grote gekleurde popcorn. Voor succesvol “poppen” moet de maïs voldoende hard uitgerijpt zijn, bij een slechte nazomer lukt dat wel eens niet in ons land. Oogstbaar na ongeveer 100 dagen als de korrels hard worden en daarna verder drogen. De zaden springen na verhitting open en geven dan een gezonde snack!

Dit is een oorspronkelijke Indiaanse maïs, die waarschijnlijk al eeuwen
oud is. De snel groeiende maïs wordt vooral gebruikt als bakmaïs: heerlijk om echte blauwe tortilla’s van te maken! De kolven zijn uiteraard, door de diepblauwe kleur ook prachtig voor de sier!

Blauwe zoete maïs is tamelijk ongebruikelijk en leuk om uit te proberen. Dit ras is daarnaast ook compact (1 m hoog) en draagt 3-6 kolven per stengel. Vroeg oogstbaar en heel geschikt voor teelt in de tuin, maar ook heel succesvol in een grote pot! Eet de kolven zo vers mogelijk dan is het zoetgehalte optimaal.

Een bekende tuinplant, algemeen inheems in de VS, heel gemakkelijk te telen. Wat niet iedereen weet: de plant is in zijn geheel eetbaar! Het malse, lange, jonge blad is heerlijk door de sla, schrik niet van het “nalekken” van het blad, dit vocht mengt zich prima met dressing. Kort meekoken met soep, mengen met spinazie of roerbakken behoort ook tot de mogelijkheden. De stengels zijn een lekkernij als vervanger voor asperges en de (net geplukte) hemelsblauwe bloemen zijn heerlijke snoepjes tussendoor of als sierlijke topping op salades. Zo’n “matrozenblauwe” rauwkost is niet te versmaden! Deze meerjarige plant groeit flink uit in de tuin maar kan ook prima (jarenlang) in een grote pot groeien. Geef ze een zonnige tot halfbeschaduwde plaats met voldoende water.

Dit familielid van de komkommerkruid is in de zoektocht naar eetbare planten “boven komen drijven” hoewel de Schotten, IJslanders en Groenlanders deze plant al eeuwen langs de kusten vinden en eten. Koppert Cress heeft in ons land het “laatste duwtje” gegeven voor de huidige populariteit in de culinaire wereld. De knapperige, ziltige smaak komt natuurlijk het best tot stand langs de kust op zilte grond, maar landinwaarts blijft de smaak heerlijk zacht: als oesters, ansjovis of champignons... De plant, die kruipend slechts 20 cm hoog wordt, is zeer winterhard en bloeit prachtig (VI-VIII) met blauwe bloemetjes, die ook eetbaar zijn. Het matgrijze blad is een sieraad op uw bord. Zelfs de wortel is (ws gekookt of geroerbakt) eetbaar, volgens traditie bij de Inuit (Groenlandse Eskimo’s). Geef de plant een zonnige, goed gedraineerde plek en houd de slakken in de gaten.

Een ideaal kruipend, wintergroen heestertje. Ze verdragen halfschaduw, dus goed voor de bosrand (hertenbestendig). De gele bloemtrosjes trekken bijen en vlinders. Na de bloei ontstaan de prachtige blauwe bessen met een dof waslaagje. Na 2x nachtvorst worden de bessen zoeter en kunnen worden geoogst voor bijv. appel-mahonia jam of wijn. Bescherm dat deel van de bessen, die u wilt eten met een netje tegen vogelvraat. In de herfst en winter kleurt het blad in prachtige bronzen tinten.

Oranje vruchten. Al meer dan 5000 jaar (vroeger door de Berg-Inca’s) is deze koudebestendige peper in cultuur. Enkele graden vorst is geen probleem, maar laat het er niet op aankomen! De (ovaal)ronde tot iets blokkige, dikwandige, vruchten zijn 5 cm, hebben typerende zwarte zaden en worden voorafgegaan door blauwe bloemen! De plant is harig en groeit flink. Door de late rijping is het slim om de planten in pot te telen, zodat ze in oktober binnen gezet kunnen worden. In de winter mogen planten worden teruggesnoeid en zullen het jaar erna weer trouw vrucht dragen, jaar in jaar uit! Behoorlijk heet.

Rode vruchten. Al meer dan 5000 jaar (vroeger door de Berg-Inca’s) is deze koudebestendige peper in cultuur. Enkele graden vorst is geen probleem, maar laat het er niet op aankomen! De (ovaal)ronde tot iets blokkige, dikwandige, vruchten zijn 5 cm, hebben typerende zwarte zaden en worden voorafgegaan door blauwe bloemen! De plant is harig en groeit flink. Door de late rijping is het slim om de planten in pot te telen, zodat ze in oktober binnen gezet kunnen worden. In de winter mogen planten worden teruggesnoeid en zullen het jaar erna weer trouw vrucht dragen, jaar in jaar uit! Behoorlijk heet!

Gele vruchten. Al meer dan 5000 jaar (vroeger door de Berg-Inca’s) is deze koudebestendige peper in cultuur. Enkele graden vorst is geen probleem, maar laat het er niet op aankomen! De (ovaal)ronde tot iets blokkige, dikwandige, vruchten zijn 5 cm, hebben typerende zwarte zaden en worden voorafgegaan door blauwe bloemen! De plant is harig en groeit flink. Door de late rijping is het slim om de planten in pot te telen, zodat ze in oktober binnen gezet kunnen worden. In de winter mogen planten worden teruggesnoeid en zullen het jaar erna weer trouw vrucht dragen, jaar in jaar uit! Behoorlijk heet.

Mengsel van rode, oranje en gele vruchten! Al meer dan 5000 jaar (vroeger door de Berg-Inca's) is deze koudebestendige peper in cultuur. Enkele graden vorst is geen probleem, maar laat het er niet op aankomen! De (ovaal)ronde tot iets blokkige, dikwandige, vruchten zijn 5 cm, hebben typerende zwarte zaden en worden voorafgegaan door blauwe bloemen! De plant is harig en groeit flink. Door de late rijping is het slim om de planten in pot te telen, zodat ze in oktober binnen gezet kunnen worden. In de winter mogen planten worden teruggesnoeid en zullen het jaar erna weer trouw vrucht dragen, jaar in jaar uit! Behoorlijk heet.

Een flink rankende plant met veel en groot blad. De middelgrote, platronde vruchten (30x15 cm) hebben diepe, smalle plooien en een grijsblauwe kleur: wat een sieraad! De opbrengst is 2-5 vruchten (3-5 kg) per plant. Deze lang houdbare soort blijft de oorspron-kelijke kleur behouden. Het gele vruchtvlees is stevig en zoet.

De naam duidt op kunstwerken, welnu, deze vruchten voldoen daar zeker aan! De bolronde vruchten zijn zalmroze met prachtige, donkergroene en grijsblauwe spatten. De smaak is heel goed en je kan de vruchten lang bewaren. Verwacht een zeer gezonde groei van de rankende planten en geniet van deze 3D schilderijtjes!

Werkelijk een droom van een bewaarpompoen deze in 3 lobben geplooide, bijna driehoekige vrucht. De lei-blauwe kleur en het stevige, malse en smakelijke oranje vruchtvlees maken deze pompoen heel geliefd. Deze pompoen komt van oorsprong uit Australië en komt al in 1918 voor in de catalogus van Yates. De groeitijd is 110-120 dagen.

Dit ras geldt als één van de beste winterrassen voor de Nederlandse teelt. De kweker (Bejo) beschrijft het ras als volgt: “Echte winterpei. Produceert geen schachtlengte boven de grond (plantdiepte = schachtlengte). Donkerblauwe bladkleur. Goede pelbaarheid. Plantperiode van 15 juni tot 15 juli. Oogstperiode van december tot april. Forrest is een donkerblauwe zaadvaste winterprei en is erg sterk tegen hartrot.”

‘St. Victor’ is een (ook al oude) selectie uit de oeroude “Bleu de Solaise’; de smaak en bestendigheid tegen kou is bij beide soorten voortreffelijk: verfijnder en zachter dan "gewone" prei. Heeft u oog voor mooie groenten, dan zal u zeker de matte staalblauwe tot violette kleur van deze oude rassen opvallen.

Het vijfdelige blad geeft al een speels aanzien aan deze steeds populairder wordende klimplant. De trosjes hangende, spierwitte bloemetjes decoreren in de zomer je muur of schutting. De plant komt uit Oost-Azië en krijgt het liefst een halfbeschaduwd plekje. Uiteindelijk zullen er hele bijzondere, grijsblauwe, langwerpige vruchten (5-10 cm lang en 4 cm breed) ontstaan, deze bevatten de zaden en er omheen een witte, bijna vloeibare vruchtmassa. De inhoud is in zijn geheel eetbaar met een structuur als de granaatappel. Met een beetje citroensap is het een lekkernij! De schil is bitter, maar na bakken is ook deze een heerlijkheid. De jonge uitlopers van de Akebia zijn heerlijk door de sla en van ouder blad maak je een gezonde thee. Er zijn in de Chinese geneeskunst veel toepassingen bekend tegen o.a. infecties. Tenslotte zijn de 1-jarige twijgen na de winter geschikt als vlechtmateriaal voor manden. Voor goede vruchtzetting is het wijs om met een kwastje de pollen van de mannelijke bloemen (meestal bovenin de plant) in aanraking te brengen met de stampers van de vrouwelijke bloemen.

Een familielid van de heide en de bosbes. Van de laatste heeft deze besdrager de behoefte aan enige schaduw en tamelijk veel vocht. Het altijdgroene heestertje bloeit met grappige dopvormige, witte bloemetjes, om vervolgens uit te groeien tot blauwe besjes. Deze zijn sappig en smakelijk!

De rijke smaak combineert dit pingpongtomaatje (30-60 g) met een langdurige oogst van bruinrood met blauwe vruchtjes, alsof ze een chocodip kregen! De blauwe kleur (anthocyaan) ontstaat onder invloed van zonlicht en geeft een extra gezonde touch aan de vruchtjes. Dit is een kweekproduct van de bekende biologische tuinder Brad Gates van de Wild Boar Farm in de V.S.

Teel je vaak op dezelfde plaats je tomaten, bijvoorbeeld in een kas(je)? Dan kunnen zich ziekten in de bodem ontwikkelen, waar onderstammen tegen resistent zijn en waarbij dus enten is aan te bevelen:
voor het enten van tomaten gebruik je dit ras: 291110 Tomaat ‘Landon’. Als hulpmiddel bevelen we je deze entclips aan: 847520 Entclip 1,5 mm.