Dit is een onbekend familielid van de moerbei en verdient veel meer aandacht! Uit de zaailingen groeien flinke struiken tot kleine bomen, die rode, (uiterlijk) op aardbeien lijkende vruchten gaan dragen. De smaak van de volledig rijpe vruchten is zeer zoet en fris als een watermeloen. Voor vruchtzetting heeft de vrouwelijke plant een mannetje nodig, laat dus enkele planten samen opgroeien in de hoop dat je beide seksen te pakken hebt. Het fruit rijpt in het begin van de winter, wacht dus met plukken totdat er smaak aan zit! Dit mooie avontuur vergt enig geduld, pas na 10 jaar komt er bloei en vruchtzetting. Snoei het boompje jaarlijks, want de bloei en vruchtzetting vindt plaats aan éénjarig hout. Deze bladverliezende (bedoornde) struik of boom is volkomen winterhard in ons klimaat, het eerste jaar enige bescherming geven.

Ziehier, de eerste 100% mannelijke paarse asperge. Dit komt de opbrengst enorm ten goede! De teelt is in heel Europa mogelijk, zowel in kouder als zeer warm (subtropisch) klimaat. De dikke, intens paarse stengels hebben een bijzonder aroma! Na de jaarlijkse oogst wordt gevolgd door flink hoogopgaande groei. Grote kwekers ploegen een extra rug tegen de planten aan, een hobbykweker kan ook een klimnet liggend langs stokken omhoog trekken.
Tip: bij de teelt van gebleekte (witte) asperge is aspergefolie heel handig! Zie 845005

Vanuit Afrika, door de slavernij in o.a. Suriname, een zeer populaire groente. Het blad wordt gesmoord (zie vele Surinaamse of Afrikaanse kookboeken). De plant groeit het beste onder een tunnel of in een kas, u kunt steeds nieuw blad blijven plukken.

LEKKERNIJ EN GENEESKRACHT UIT AFRIKA!
Er is nog veel te ontdekken over eetbare planten in veel werelddelen, maar zeker in Afrika. Op dit soort werd ik gewezen door een klant en verdere studie in mijn boek “Prota Vegetables” bracht me tot deze samenvatting:
De plant groeit in Midden-Afrika en wordt volop gegeten uit het wild of thuis van enkele planten, die uit het wild gestekt zijn. Het blad is min of meer bitter en (mede daardoor) zeer gezond. Je kan na het zaaien een selectie maken van meer en minder bittere planten, dat doet men in Afrika ook, de minder bittere zijn voor de kinderen om eraan te wennen. In veel landen wordt Bitterblad als groente gegeten, meestal na kort roerbakken als spinazie. In Kameroen is dit bijvoorbeeld een populair gerecht met vlees en/of garnalen, knoflook, uien en pinda’s: het gerecht heet NDOLÉ. Soms worden de bladeren ook rauw gegeten met palmolie en zout gemengd. De jonge twijgen van de plant worden als tandenstoker gebruikt. Heel bekend is het gebruik in traditionele geneeskunst. Allerlei ontstekingen en infecties worden geremd door de werkzame stoffen. Chimpansees gebruiken ze zelfs omdat ze kennelijk beseffen dat dit helend werkt. Genoeg reden om eens aan de slag te gaan met deze bijzondere plant, die je overigens in de winter ruim vorstvrij moet zetten.

Een zeer oud, historisch, Nederlands, Gronings ras, geliefd vanwege de fijne witte boontjes. Het zijn klimmende bonen (stokbonen), dat betekent: niet bukken met plukken en een grote oogst. We kunnen jaarlijks maar weinig kopen, dus wees er vroeg bij!
Onze kweker vertelde het volgende mooie verhaal: de bonen heb ik ongeveer in 1970 gekocht op een landbouwbeurs in Warffum. Een oude man maakte me er op attent, hij vertelde me over deze ‘Oldambster Witte’ (spreek uit: ol-dambster). De groene peulen laat je drogen aan de plant tot ze wit zijn. Vervolgens kunnen ze gedopt worden, goed drogen, een weekje in de vriezer (tegen het uitkomen van de eitjes van de bonenkever) en vervolgens koel bewaren. Het is in Groningen een delicatesse en met Nieuwjaarsdag worden ze uit traditie gegeten, verder de hele winter door. (commentaar: Grappig, deze traditie komen we ook tegen in de VS met de Cow Peas, ook een soort droogboon). Deze “Grunninger Dreuge Boon” maken we als volgt klaar: oudejaarsdag in de week zetten, ‘s morgens even afspoelen, tegen 11.00u op een zacht vuur zetten met een stuk spek, verse worst en een droge bink (gepekeld bovenbeen van het varken). Zonder de droge bink moet er wel wat zout bij, samen met een meelderige (=bloemige) aardappel is het een koningsmaal!

Een oud bruinzadig ras uit 1907 met heerlijk zachte, platte peulen, lichtgroen van kleur. Vroeger was dit een populair ras om te “forceren”, d.w.z. onder glas voorzaaien om snel (in 50 dagen!) oogst te krijgen. Jaarlijks komen we zaden tekort van dit opmerkelijke oudje vanwege de zeer goede (ouderwetse) smaak! Het ras is inmiddels draadloos gemaakt, dat is de enige verbetering, die in de loop van de tijd is “ingekweekt”. Een tip voor de liefhebber van droogbonen: laat eens een paar planten afrijpen, de (lichtbruine) bonen zijn heerlijk!

Een kalebas, die alle lengtewedstrijden wint! Kikinda Competition is de naam van deze kalebas, maar ook een jaarlijks pompoenfestijn in Kikinda, een dorpje in Oost-Servië. De kalebasvruchten zijn lichtgroen, zeer slank en kunnen bij optimale groei een lengte van (ruim) 2 m bereiken. Voor rechte vruchten moet je dus de plant heel hoog (het liefst in de kas) laten groeien. Als de planten langs de grond ranken, dan krijg je een kronkelende slang... Tip als je (ruim) voldoende vruchten hebt: heel jong geoogst eet je de vruchten als courgette en half rijp kan je ze oogsten als Lauki.

Vanwege de gezonde groeikracht wordt deze Australische wilde plant graag gebruikt als onderstam cq. veredeling voor Aubergines. Laat ook zeker een aantal planten doorgroeien tot de geweldig sierlijke planten, die als kuipplant jaren meekunnen. Bij regelmatige snoei ontstaan jaarlijks planten van 1-2 m met fraai ingesneden (handvormige) bladeren en talloze violetblauwe bloemen met oranjegeel hartje. Uiteindelijk groeien hieruit sierlijke trosjes met 2 cm grote vruchtjes, die zowel rauw als gebakken worden gegeten, pas echter wel op: onrijp zijn ze giftig! Wacht met oogsten tot ze (oranje)rood, zacht en als het ware van de plant vallen. De smaak is opvallend zoet met soms een bittertje. Per jaar kan aan dezelfde plant smaakverschil optreden.

Onbekende, maar lekkere vervanger van onze bekende tomaat! De plant doet sterk denken aan de tomaat, maar wel wat losser van groei. Enkele stokken of langs gaas telen is dus handig. Per tros groeien wel 30 oranjegele vruchtjes (1,2 g) met een diameter van 1 cm, we telden op een jaar 500 vruchtjes van 1 plant! De smaak is zoet met een prettig bessenaroma. Vanwege de smaak, maar nog meer vanwege het uiterlijk hebben we dit vruchtje omgedoopt tot kruisbestomaatje. Geniet van een jaarlijkse oogst, de teelt kan buiten of in de kas.

Het eerste, dat opvalt is de prachtige plant! Het grote, getande blad heeft een paarse zweem en de stengels zijn zwaar bezet met stekeltjes. De kleine witte bloemetjes zijn de voorbode voor de heerlijk sappige vruchten. De vruchten kleuren oranje bij rijping en zijn bezet met korte haartjes. Het groene vruchtvlees levert een populair zoetzuur sap. De plante kunnen vorstvrij overwinteren en zullen na jaarlijkse snoei weer energiek aan de groei gaan!

Van onze peperkweker krijgen we jaarlijks een boeiend, steeds weer wisselend mengsel van hete en minder hete soorten. Er zitten ook soorten tussen, die zeer schaars zijn en zelfs niet in ons sortiment zijn opgenomen! De ultieme ontdekkingsreis door peperland...!

Uit het vruchtbare eiland Zanzibar (Tanzania) kochten we de zwarte peper ‘Philipili Manga’ en uit het schiereiland Pemba (Mozambique) het ras ‘Pemba’. Leuk om te telen in de vensterbank en ‘s zomers buiten. Peper als specerij is een tropische klimplant die veel vocht, schaduw en een hoge temperatuur vraagt. Bij ons groeit de plant dus het beste als kamerplant. Na de bloei ontwikkelen zich trossen van bessen die eerst groen, daarna rood en tenslotte zwart worden. Voor het verkrijgen van zwarte peper worden de trossen geplukt zodra enige bessen rood beginnen te worden. De trossen worden in de openlucht te drogen gelegd totdat de bessen zwart zijn. Vervolgens worden zij met de handen gewreven om de bessen van de stengel los te maken. Om schimmelen tegen te gaan worden de korrels gerookt. Een volwassen peperplant brengt jaarlijks een paar pond peper op. Voor het verkrijgen van witte peper worden alleen de rijpste rode bessen gebruikt. Deze worden in water geweekt en aan een gistingsproces onderworpen. Na enige dagen barst de huid open en komt de korrel te voorschijn. Vervolgens wordt deze in de zon gedroogd. De voorkeur voor zwarte of witte peper is en was een kwestie van smaak. Bron o.a.: www.voc-kenniscentrum.nl

DE LEKKERSTE IN VEEL MATEN EN KLEUREN!
Door jarenlange (en nog steeds doorgaande) selectie en kruisingen zijn we trots op dit resultaat: mooie vruchten met de beste smaak! De kleurschakering is groot, zelfs binnen 1 vrucht. Elke vrucht smaakt verrassend fris, soms zelfs iets zoet en heerlijk notig. De weinig rankende planten geven jaarlijks een hoge opbrengst.

Onze kweker in Zweden speurt jaarlijks naar de meest vruchtbare planten op het platteland en oogst daar het zaad van. Hij vond prachtige planten met extra ikke stelen, dit ras hebben we ‘Eden’ genoemd omdat de Zweden het huis waar deze planten staan zo noemen. De planten zullen een beetje van elkaar verschillen, de vroegst bloeiende exemplaren kan je extra vroeg oogsten. Verwacht gerust een groot aantal zeer vruchtbare planten met aromatische, zoetzure stengels!

Onze kweker in Zweden speurt jaarlijks naar de meest vruchtbare planten op het platteland en oogst daar het zaad van. De planten zullen een beetje van elkaar verschillen, de vroegst bloeiende exemplaren kan je extra vroeg oogsten. Verwacht gerust een groot aantal zeer vruchtbare planten met aromatische, zoetzure stengels!

Dit malse, smeltende kropslaatje is een echte Nederlandse variëteit, door een liefhebber gekweekt vanwege de heerlijke smaak en textuur.
Het verhaal van 'Gustav's Salad'. Gustav was een inwoner van een van de eilanden (Zeeland?) die zijn eigen soort 'smelt-in-de-mond' botersla had ontwikkeld. Hij fietste het hele dorp door, een emmer vol slakroppen bungelde aan zijn stuur en bezorgde ze aan talloze tafels in het dorp. Hij liet jaarlijks een deel van zijn sla rijpen om zaad te kweken voor het volgende jaar, zodat hij meer van zijn eigen smaakvolle sla kon telen. Gustav ging door met het telen van sla, bij de lokale bevolking bekend als 'Sla van Pa'. De oorsprong kennen we verder niet, wie weet meer?

Elk jaar komen weer soorten "naar boven drijven" die opvallen door hoge resistentie tegen de Phytophthora (aardappelziekte), een schimmelziekte, die de hele oogst van tomaten soms laat mislukken. We stellen jaarlijks een collectie samen van 6 gezonde toppers. Sommige soorten maken al deel uit van ons sortiment, de meeste treft u alleen aan in deze collectie. We proberen een zo groot mogelijke verscheidenheid aan te brengen, zo kunt u met een gerust hart tomaten in de vollegrond telen, teelt in de kas is uiteraard ook goed. Elk soort is apart verpakt per minimaal 15 zaden. Serieus volgens biologische methode geteeld. We passen regelmatig de pakketten aan, omdat rassen nog geen blijvende resistentie kunnen hebben.

Teel je vaak op dezelfde plaats je tomaten, bijvoorbeeld in een kas(je)? Dan kunnen zich ziekten in de bodem ontwikkelen, waar onderstammen tegen resistent zijn en waarbij dus enten is aan te bevelen:
voor het enten van tomaten gebruik je dit ras: 291110 Tomaat ‘Landon’. Als hulpmiddel bevelen we je deze entclips aan: 847520 Entclip 1,5 mm.

Elk jaar komen weer soorten "naar boven drijven" die opvallen door hoge resistentie tegen de Phytophthora (aardappelziekte), een schimmelziekte, die de hele oogst van tomaten soms laat mislukken. We stellen jaarlijks een collectie samen van 10 gezonde toppers. Sommige soorten maken al deel uit van ons sortiment, de meeste treft u alleen aan in deze collectie. We proberen een zo groot mogelijke verscheidenheid aan te brengen, zo kunt u met een gerust hart tomaten in de vollegrond telen, teelt in de kas is uiteraard ook goed. Elk soort is apart verpakt met 10-15 zaden. ECO geteeld. We passen regelmatig de pakketten aan, omdat rassen nog geen blijvende resistentie kunnen hebben.

Teel je vaak op dezelfde plaats je tomaten, bijvoorbeeld in een kas(je)? Dan kunnen zich ziekten in de bodem ontwikkelen, waar onderstammen tegen resistent zijn en waarbij dus enten is aan te bevelen:
voor het enten van tomaten gebruik je dit ras: 291110 Tomaat ‘Landon’. Als hulpmiddel bevelen we je deze entclips aan: 847520 Entclip 1,5 mm.

JAARLIJKS LEVERBAAR ALS BOLLETJE OF ALS PLANTJE
Dit is werkelijk een Oerprei 2.0! De oogst is groot en de groei is zeer gezond, wij houden dit ras in stand naast de “wilde” soort (306065), die qua smaak iets afwijkt.
De bollen hebben het uiterlijk van knoflook, de smaak is zachter en zoeter (richting prei). Dit soort wordt dan ook (w.s. terecht) de voorvader van onze prei genoemd en heeft naast de verfijnde prei-smaak ook een interessante bloei: enkele krijgen wit met roze bloempjes, maar de bloei is meestal een tros met nieuwe broedbolletjes, zoals de Egyptische Ui. In de zomer zijn de bollen uitgegroeid en kunnen worden geoogst en gegeten. Plant de kleinere bollen weer terug voor oogst het jaar erna! Het blad is uiteraard eetbaar als prei. Oerprei wordt vaak vergeleken en verward met Olifantenknoflook. Ze zijn zeer verwant, maar deze laatste vormt dikkere bollen met een steviger vlies.

JAARLIJKS LEVERBAAR VAN SEPTEMBER TOT DE VOORRAAD OP IS.
De bollen hebben het uiterlijk van knoflook, de smaak is zachter en zoeter (richting prei). Dit soort wordt dan ook (w.s. terecht) de voorvader van onze prei genoemd en heeft naast de verfijnde preismaak ook een prachtige bloei: wit met roze bloempjes in compacte schermen bijeen op 1 m hoge stengels. In de zomer zijn de bollen uitgegroeid en kunnen worden geoogst en gegeten. Plant de kleinere bollen weer terug voor oogst het jaar erna! Het blad is uiteraard eetbaar als prei. Oerprei wordt vaak vergeleken en verward met Olifantenknoflook. Ze zijn zeer verwant, maar deze laatste vormt dikkere bollen met een steviger vlies.

Ronde worteltjes zijn erg in trek in de horeca. Logisch, want de vorm en kleur zijn perfect voor een originele opmaak van elk gerecht! We zoeken jaarlijks (naast de oude vertrouwde 'Parijs markt') naar de nieuwste ontwikkelingen. Extra gladde huid, mooie ronde vorm, goede binnen- en buitenkleur en een compacte loofinplant, waardoor weinig schilverlies. De smaak is uiteraard uitstekend, mits op goede, niet te zure grond geteeld.

De ronde, blauwe bloemtrosjes verbaast jaarlijks iedere bezoeker van de Priona tuinen! Deze inheemse meerjarige plant is ideaal voor de siertuin vanwege de late bloei (augustus-oktober). Geef ze een vochtig, kalkarm en zonnig plekje, tussen beplanting groeit de stengel wat hoger (30-100cm). Late vlinders zijn u ook zeer dankbaar! Vroeger at men het blad als spinazie, wegens de cocktail van werkzame stoffen is dat niet raadzaam, wel als geneeskruid: tegen hoest, verstopping en vergiftiging. Een veelzijdige aanrader!

Wat het eerste opvalt is het prachtige, diepingesneden, grijsgroene blad met sterk citroenaroma. Het is een Zuid-Europese plant, die net als lavendel en rozemarijn eigenlijk een struikje (houtig) is, maar bij ons door jaarlijks terug te snoeien zich steeds verjongt. Zet de plant zonnig en niet te nat, dan blijft deze jarenlang je maatje! De iets bittere nasmaak was in de Middeleeuwen reden om de plant te verwerken in vette gerechten voor een betere vertering. Geen verkeerde keuze, want een matig gebruik is goed voor het maag-darmkanaal. Uit de plant wordt een gele verfstof getrokken. In 1792 werd absint, gemaakt van onder andere citroenkruid, uitgevonden door een Franse dokter. Het was bedoeld als een geneesmiddel, maar werd een volksdrank. Het beroemde kruidenbittertje werd een tijd verboden vanwege de rustgevende bijwerking die werd gewantrouwd, een thee getrokken van citroenkruid (en toevoegingen vanwege de smaak) is nog steeds rustgevend. Overdaad schaadt!

(1952) Ouders: Eigenheimer x Libertas (kweker S. van der Struik)
Na jarenlang weg te zijn geweest kunnen we sinds 2022 dit zeer smakelijke ras weer aanbieden. Parel groeit op de klei, maar ook zeer goed op zandgronden, hoewel te lange droogte niet ideaal is. De smaak wordt sterk bepaald door de textuur, dit is een voluit kruimig aardappel. Echt de smaakbeleving, die de afgelopen 200 jaar in ons land populair was!
Hoewel deze oude variëteit in het blad vatbaar is voor de aardappelziekte, heb je nog volop tijd om bij aantasting het blad te verwijderen, want de knol wordt niet snel aangetast. Door de vroege oogst is een flinke oogst jaarlijks vrijwel zeker.

Dit Oostenrijkse ras viel op door zijn goede smaak, het crèmegele knolvlees is licht bloemig. We hebben jaarlijks een grote oogst van deze “ouwe jongen”, we bakten er ook een hele fijne friet van! De smaak is in herfst en vroege winter optimaal. Het ras blijkt ook zeer goede te gedijen rond de Middellandse Zee inclusief Noord-Afrika. Vroege Phytophthora wordt zeer goed doorstaan en de late vorm redelijk.
BIJZONDERE RASSEN ALS DEZE LEVEREN WE IN EEN GEMENGDE POOTMAAT, ER KUNNEN (ZEER) GROTE KNOLLEN BIJZITTEN, DEZE PLANT JE IN ZIJN GEHEEL OF JE SNIJDT DEZE IN STUKKEN MET UITLOPERS.

De echte Yam is een tropisch knolgewas, dat opvalt door zijn enorme afmeting ondergronds, als deze niet gerooid wordt (tot 50 kg per knol). Normaal wordt in de tropen de plant na 10-12 maanden groei gerooid en weegt dan ongeveer 1 kg. Waarschijnlijk kwam de Yam rond 3000 v. Chr. In cultuur in Azië en is vandaar over Afrika verspreid. Inmiddels is het belang van Yam te vergelijken met aardappels in onze gebieden! De knollen worden gekookt, gebakken, gefrituurd, er wordt meel en deeg van gemaakt en uiteraard: chips! De plant houdt zich opmerkelijk goed in ons klimaat en op goed gedraineerde plaatsen blijven de planten met goede winterbescherming prima buiten in leven! Wel sterft de plant bovengronds geheel af. Geniet vooral van de bijzondere groei van deze klimplant: het eerst jaar groeit de plant tot ruim 1 meter hoog, in de daaropvolgende jaren geeft de plant een steeds sterkere groei en kan 3-6 meter lange ranken maken. Het glanzende, hartvormige blad heeft opvallende nerven. In de zon geplant gaan de planten na 2-3 jaar bloeien: onopvallende, maar heerlijk geurende, groenwitte bloemetjes aan lange trosjes (duizenden aan een plant), de intense kaneelgeur stroomt in de zomer door de hele tuin.
Het meest opvallend zijn wel de kleine luchtknolletjes, die over de hele plant aan de stengels groeien en voor een ideale reservevoorraad zorgen om de plant te vermeerderen. Een grote oogst aan luchtknolletjes geeft een exclusief maaltje gebakken “krieltjes”. Laat ook eens een paar planten groeien in een pot: als kamerplant of kuipplant buiten een jaarlijks genot! De teelt vanaf broedbolletje (die we leveren) tot oogstbare knol is 3 jaar. Dan zijn er één of meerdere knollen gevormd van 60-70cm lengte, bovenaan vingerdik, onderaan polsdik. Zorg dus voor losse grond, verhoogde bedden, of iets dat de wortel vrij spel geeft. Een beetje graafwerk bij het oogsten hoort er bij. Daarna kan je het bovenste dunne stuk van de geoogste knollen (15-20 cm) terug planten en dan na 2 jaar alweer oogsten. Handig is dus om altijd één- en tweejarige planten in de tuin te hebben, zodat we je jaar kan oogsten. Eigenlijk is dit nog een verwantschap aan cassave of maniok, die op een permanent stukje tuin geplant wordt en dan in tijden van nood wordt opgegraven. Maar net als maniok zijn ze te lekker om daar op te wachten! Planten zijn perfect winterhard, gewoon ter plaatse laten staan. Elk jaar verschrompelt de oude knol en worden er verse nieuwe knollen gevormd. De jonge scheuten komen vrij laat boven in mei en schieten dan werkelijk omhoog. Door de voorraad uit de oude knol groeit de volwassen plant in een paar weken tijd tot flinke hoogte. Je kan ze kweken aan bamboestokken als bonen of langs een (warme) muur. Het is een gemakkelijke teelt, er zijn geen ziekten of plagen bekend. De knollen kan je koel bewaren (bijvoorbeeld in de kelder of schuur) bij de aardappels tot aan de volgende oogst, zodat je jaarrond Yam kunt eten.

Prachtige, zwierige, rijke bloei met stevige, als een fontein bloeiende stengels! De vrolijkheid en zomerse uitstraling van een brem in de kleuren wit tot lila. De hoogte van dit zeldzame Zuid-Afrikaanse bloeiertje is 80-100 cm.

Op een hoogte van 50-60 cm bloeien de aantrekkelijke, donzige, lavendelblauwe, knoopvormige bloemen met een diameter van ongeveer 2 cm. De planten bloeien de hele zomer, wat al voldoende reden is om deze soort jaarlijks te zaaien. Maar er is een extraatje, waar de naam van dit soort al iets van verraad: het blad geurt heerlijk naar ananas! Een unieke surplus voor de tuin of in grote bloembakken! De planten zijn zeer hitte- en droogtetolerant, de bloemen trekken vlinders aan! Bij milde winters is deze soort meerjarig, enige bescherming en niet te nat helpt dit te bevorderen.

De eerste compacte cosmea in een helder kleurenmengsel. Hierdoor ook geschikt voor bakken en potten. De hoogte is ongeveer 60cm, cosmea reagrret sterk op vocht en voeding dus er kan jaarlijks verschil in hoogte zijn.

ZEER SMAKELIJK IN VEEL MATEN EN KLEUREN!
Door jarenlange (nog steeds doorgaande) selectie en kruisingen zijn we tros op dit resultaat: mooie vruchten met een uitstekende smaak! De kleurschakering is groot, zelfs binnen 1 vrucht. Elke vrucht smaakt verrassend fris, soms zelfs iets zoet en heerlijk notig. De weinig rankende planten geven jaarlijks een hoge opbrengst.