Eco en Oké Zaden, Bloembollen, Pootgoed en Planten

Deze (nog) zeer zeldzame, Russische tuinboon heeft dieppurperen zaden in verse vorm en bijna zwarte zaden in gedroogde toestand. De planten zijn zeer koubestendig en de smaak is als een smakelijke, traditionele tuinboon. Eet ze vers of na drogen, ook heerlijk als basis voor humus e.d.

Een oude boon die onze kweker vanaf ± 2000 teelt en gekregen heeft van een oude opa op Heerjansdam. Hij en zijn vader teelden deze tuinboon al w.s. vanaf de 1920s. Onze kweker houdt ze kort (op tijd toppen) ivm luis, de opbrengst is goed (ook nu hij ze in Zweden teelt) en hij plukt ze klein “dan hoef je ze niet dubbel te doppen”, maar verder doorgegroeid worden ze ouderwets groot met gemiddeld 5 bonen in een dop. De tuinboontjes zijn witkokend en goed te bewaren in de diepvries, ook na twee jaar, wel in vacuüm verpakking.
De oude opa heette Cor en werd op de tuin Corretje de Kikker genoemd. Hij is rond 2014 overleden en was over de 90 jaar.

ECO GETEELDE ZADEN! Een goed producerend ras van het Express Type. Kenmerkend zijn: mooie compacte groei, vrij fijne bonen, 4-5 per peul en een ouderwetse tuinbonensmaak. Deze fijne “bruinkokers” kunnen ook goed worden ingevroren!

Een bijzonder fijne en zeer smakelijke tuinboon, die waarschijnlijk door de Romeinen naar Engeland is gebracht en al wordt genoemd en geroemd in de 12e eeuw als lekkernij tijdens feesten rond Martock in Somerset. Overigens was het in die tijd echt overlevingsvoedsel, gemakkelijk te telen en de hele winter bewaarbaar. Het fijnzadige rasje werd van de ondergang gered omdat nog enkelen (waaronder de plaatselijke dominee) ze teelden. De planten blijven lager dan gemiddeld en dragen veel peulen!

Een zeer productieve, oude, traditionele tuinboon uit de gemeente Solberga in Bohuslän (Zweden), waar hij al honderden jaren wordt verbouwd en een zeer belangrijk hoofdvoedsel is. Linnaeus' leerling Pehr Kalm, die het ras tijdens zijn reis in 1742 beschreef, beschouwde het als de beste tuinboon van die tijd in de hem bekende omgeving. Ze worden geteeld door Lars en Lennart Eliasson in Ödsmåls Västergård in Solberga.

De boon is iets kleiner en fijner dan we tegenwoordig gewend zijn, maar volgens het tijdschrift Trädgården uit 1916 wordt de Bohusländ tuinboon geprezen als "deze overtreffen de boerenbonen die over het algemeen in de tuinen worden geteeld".

Een heerlijke bosbes uit de bossen van Oost-Canada en Maine (VS) zeer populair bij de bevolking daar om uit het wild te plukken. Geef ze een plekje met zure grond op een halfbeschaduwde plaats. De plant gedijt heel goed waar bossen zijn verbrand, dus regelmatig wat hout-as als bemesting zal ze goed doen!

De smaak is onvergetelijk: zoet, zuur, zacht en tintelend! De planten zijn kruipend, groeien vooral in vochtige, moerasachtige gebieden en zijn zeer winterhard, tot wel -40̊C. Rijpe vruchtjes zijn goudgeel en rijk aan vitamine C. We krijgen de zaden uit Zweden, Lillterrsjö. In Zweden is de braam een delicatesse en verwerken inwoners de bessen tot jam, drank en in kaas. Houd meerdere planten in stand, want er komen mannelijke en vrouwelijke planten voor.

WAT EEN SMAAKFESTIJN!
In 2008 was de verzamelaar Helton Muniz op het “Projeto Colecionando Frutas” (fruitverzamelingsproject) in het bos van Angatuba (São Paulo) en ontdekte deze soort.
Sindsdien is hij erin geslaagd deze zeldzame soort te kweken en enkele jaren later bereikten de eerste zaden Europa.
De Juã-Açu is gewoonweg geweldig qua smaak. Heel exotisch. Je kan kiwi, abrikoos, achachairu, sinaasappel en passievrucht proeven. Ongelofelijk hoe veelzijdig de smaak van een "Solanum" kan zijn.
Deze Juã-Açu zaden zijn ook interessant voor mensen die deze fruitplant al bezitten.
Je hebt dan weer een plant om te kruisbestuiven (wat vaak een voordeel is). Kweek dus het liefst 2 planten in de buurt van elkaar op.
In Noord-Europa bloeien ze overigens niet in het eerste jaar, maar eerder in het tweede of derde jaar. Vervolgens dragen ze minimaal 6 jaar vrucht. Overwinteren bij minimaal 10 graden (ook al kan het kortstondig -3 verdragen). De plant wordt flink groot met grote bladeren en doorntjes, hij sterft af en komt in het voorjaar weer terug.

Dit lage kruipplantje is kalkminnend en doet het zelfs bij snijdende, zoute zeewind. De roze lipbloempjes steken eigenwijs uit de bruine bloemhoofdjes en zijn ook bij vlinders en bijen zeer in trek. De bijna ronde tot langwerpige blaadjes zijn heerlijk in de sla of in de soep en al sinds de oudheid in trek! Alle delen van de plant zijn overigens eetbaar, de bladeren goed wassen helpt de iets bittere tannine te verwijderen. Van de bloemen en stengels wordt een olifgroene kleurstof gewonnen. Tenslotte de medicinale toepassingen: die zijn zo talrijk, dat je er (op eigen risico) mee kan experimenteren, kijk maar eens op internet of in geneeskruidenboeken…

Een vreemde eend in de zaden-bijt vormt dit familielid van de komkommers (Cucurbitaceae)! Ik introduceer de term “naaktkiemer”, want dit fantastische zaad kiemt in de loop van de winter gewoon (binnen!) uit zijn eigen vrucht, dit is dan ook de enige kiemmethode! Bewaar deze prachtige, grofgestekelde vrucht (er bestaat ook een fijngestekeld ras) dus op een lichte, niet te warme plaats. In de warme kamer mag ook, maar dan moeten de scheuten af en toe gesnoeid worden. Vanaf februari-maart is het beter om de groeiende vruchten in potten te planten (eerder mag ook): geheel onder de grond of op zijn kant, zo dat de uitloper in elk geval net onder de grond is geplant. Water naar behoefte, aarde droog = water geven. Bij mooi weer af en toe met de plant naar buiten is gunstig voor een stevige groei. Uiteindelijk moet de plant (na de vorstperiode dus ongeveer in mei) lekker in de zon naar buiten en uitgeplant worden in de vollegrond. Deze zal aan de klimmende of kruipende ranken in zomer en herfst een enorme oogst geven. Er bestaan ook Chayotes met een gladde schil (060405), deze zijn net zo smakelijk, ze doen het beide goed in ons klimaat, het ene jaar doet de gladde het beter, het andere jaar juist de gestekelde... Over de bereiding van deze Midden-Amerikaanse vrucht vind je veel ideeën op internet. Opvallend is, dat de zachte structuur behouden blijft, je bakt of kookt ze dus niet tot moes. Vergelijk de smaak met die van een sappige aardappel, je kan er dus mee koken, bakken, maar ze kunnen ook rauw gegeten worden met een beetje citroen en wat zeezout...! De gehele plant is overigens eetbaar: bloemen, bladeren, groeischeuten en wortelknollen. De plant vormt mannelijke (10-30 bij elkaar) en vrouwelijke (solitaire) bloemen aan 1 plant, eenslachtig en eenhuizig dus.

BIJ FORSE GROEI WORDEN DE VRUCHTEN ALDOOR ONS OPGEPOT, ZE ZIJN DAN € 1,00 DUURDER.

Een vreemde eend in de zaden-bijt vormt dit familielid van de komkommers (Cucurbitaceae)! Ik introduceer de term “naaktkiemer”, want dit fantastische zaad kiemt in de loop van de winter gewoon uit zijn eigen vrucht, dit is dan ook de enige kiemmethode! Bewaar deze prachtige, vrijwel gladde vrucht dus op een lichte, niet te warme plaats. In de warmte mag ook, maar dan moeten de scheuten af en toe gesnoeid worden. Vanaf februari-maart is het beter om de groeiende vruchten in potten te planten: geheel onder de grond of op zijn kant, zo dat de uitloper in elk geval net onder de grond is geplant. Water naar behoefte, aarde droog = water geven. Bij mooi weer af en toe met de plant naar buiten is gunstig voor een stevige groei. Uiteindelijk moet de plant (na de vorstperiode dus ongeveer in mei) lekker in de zon naar buiten en uitgeplant worden in de vollegrond. Deze zal aan de klimmende of kruipende ranken in zomer en herfst een goede oogst geven. Er bestaan ook Chayotes met een gestekelde schil, deze zijn minstens zo smakelijk en geven ook een goede oogst in ons klimaat, maar de stekels (die bij rustig gebruik niet prikken) zijn wat lastiger. Over de bereiding van deze Midden-Amerikaanse vrucht vind je veel ideeën op internet. Opvallend is, dat de zachte structuur behouden blijft, je bakt of kookt ze dus niet tot moes. Vergelijk de smaak met die van een sappige aardappel, je kan er dus mee koken, bakken, maar ze kunnen ook rauw gegeten worden met een beetje citroen en wat zeezout...! De gehele plant is overigens eetbaar: bloemen, bladeren, groeischeuten en wortelknollen. De plant vormt mannelijke (10-30 bij elkaar) en vrouwelijke (solitaire) bloemen aan 1 plant, eenslachtig en eenhuizig dus.

BIJ FORSE GROEI WORDEN DE VRUCHTEN DOOR ONS AL OPGEPOT, ZE ZIJN DAN € 1,00 DUURDER.

Naast het zaad, dat als bonen wordt gegeten of geperst tot bijzondere olie (zie vervolg) geeft de plant heerlijke bladeren en stengeltjes, die aan salades, soepen, vleesgerechten etc. een heerlijke smaak toevoegen. Kweek ze als kiemgroente of (nog beter) als microgroente. “Chia Fresca” is een gezondheidsdrankje, dat ontstaat na het weken van de zaden in water of vruchtensap. De plant bloeit in ons land niet of erg laat (korte-dag-plant) en wordt daardoor vrij hoog, maar blijft wel stevig!
Achtergrondinformatie vonden we bijvoorbeeld in www.anthemis.nl:
Uit archeologisch onderzoek is gebleken dat de Salvia hispanica al 3500 jaar v.Chr. door de mens als voedsel gebruikt werd. De plant stamt oorspronkelijk uit Mexico en het zaad was vroeger het belangrijkste voedingsmiddel van de Midden-Amerikaanse bevolking. De plant behoort tot de lipbloemigen (Lamiaceae) en werd door de Azteken “Chia” genoemd. Voor de Azteken was Chiazaad het reinste “krachtvoer” ze aten de zaden om hun uithoudingsvermogen te vergroten en als medicijn. Het geroosterde zaad werd gemalen en van het meel werd een soort cake gebakken. De boodschappers konden op één hand zaad een hele dag rennen. Dit “running food” had voor het Aztekenvolk een hogere waarde dan goud en was zo belangrijk dat het zelfs als betaalmiddel diende. Vóór de Spaanse kolonisatie werd in Mexico en andere landen van Midden-Amerika meer Chia dan Maïs verbouwd. Hiervoor waren goede redenen: het zaad bevat 20% meer proteïne dan granen en de Chiabladeren werden als kruid gebruikt. Buitengewoon is, dat de uit het Chiazaad gewonnen olie uit meer dan 60% omega-3 linolenzuur bestaat, één van de hoogste percentages uit het plantenrijk.
Na de val van het Aztekenrijk raakte de Chia in de vergetelheid en werd deze alleen nog door de Mexicaans indianen op kleine schaal geteeld. Kort geleden werden de grote voordelen van het zaad opnieuw ontdekt en wordt de plant in Peru en Argentinië op grotere schaal aangebouwd. Door het hoge gehalte aan omega-3 vetzuren is Chiazaadolie een belangrijk voedingssupplement geworden en een uitstekend alternatief voor visolie. De aangenaam smakende olie is vrij van allergenen en CO2 extractie zorgt er voor dat geen belangrijke stoffen verloren gaan. Chiazaadolie heeft ontsteking- en allergie remmende eigenschappen en verbetert de elasticiteit van de huid. Een weldaad voor een beschadigde en geïrriteerde huid.
Gebruik Chiazaadolie puur of in mengsels o.a. voor de verzorging van de rijpere of droge huid, huidontstekingen, beschadigde en geïrriteerde slijmhuiden.

ECO GETEELDE ZADEN! Een heerlijke cichorei, die zoeter is dan de meeste andere soorten en in onze lage landen al heel lang bij hobbyisten een topper voor de late teelt is! De kroppen houden qua smaak het midden tussen andijvie en spitskool; de teelt is als winterandijvie. Bereiding: (kort) gestoofd of rauw in salades.

ECO GETEELDE ZADEN! Een prachtige roodlof met lange smalle knalrode, krullende bladeren en dikke, spierwitte nerven. De geoogste kropjes mogen alleen Radicchio di Treviso heten als je ze in beschermde streken in Italië teelt, geef ze dus gerust een andere naam en geniet ervan! Enkele weken voor de oogst kan je de kropjes samenbinden of onder een donkere emmer laten bleken, een traditionele teeltwijze gebeurt als witlof zonder dekgrond, de wortels in een laagje grondwater in een donkere tank.

ECO GETEELDE ZADEN! Ronde grote tot middelgrote, donkerrode kropjes vormen deze kortedagplanten. Zaai vanaf half juni voor een goede kropvorming. De kropjes zijn tamelijk los en dus niet zo "slecht-weer-gevoelig". De spierwitte nerven geven een mooi contrast.

Onze kweker kruiste groenlof en roodlof rassen met elkaar en kwam tot deze fraaie mix van vele soorten: een boeiende ontdekkingsreis!

ECO GETEELDE ZADEN! Geeft dikke en vastgesloten kroppen. Uiterlijk oktober inkuilen. Voor teelt met dekgrond.

Speels mengsel van vele groene tinten, van zeer lichtgroen tot bijna zwart... De smaak van elke vrucht varieert en is altijd fris en sappig! De planten ranken niet en laten zich ook gemakkelijk opbinden tot een “courgette-op-stam”: je zet een stevige stok naast de plant, bindt deze op en snijdt met een scherp mes steeds het onderste blad eraf.

Eén van onze kwekers vindt het een uitdaging om courgettes met een korte vrucht te kweken. Na enkele jaren heeft hij een steeds stabieler ras van handzame vruchten (20 cm), die je niet korter hoeft te snijden en goed op je bord passen! Heerlijk en fraai als ovengerecht: gevulde courgette…

Onze Belgische kweker Lieven David (van VELT) kweekt graag mengsels om diversiteit te creëren. Een goede manier om ziekten buiten de deur te houden! Deze mix bied je een scala aan courgettekleuren: geel, donkergroen, lichtgroen, bijna wit of gestreepte vruchten in de beste smaken!

ECO GETEELDE ZADEN! Deze vrij donkergroene courgette id middenvroeg oogstbaar. De plant heeft een open groeivorm, zodat oogsten gemakkelijk is.