Meerjarige Eetgewassen

Een ras uit ongeveer 1816 met los groeiende donkergroene bladeren. De stengel kan in 1 jaar 120 cm hoog worden. Bij milde winters (anders beschermen) gaat de kool jaren mee en groeit langzaam door. Deze kool staat wereldwijd bekend om zijn enorme bladproductie en is dan ook populair als betrouwbare voedselbron voor mens en dier. De eetbeleving is die van een pittige boerenkool, waar deze kool ook aan verwant is. Pluk het blad jong (voor een heerlijk hutspotje) en snoei de plant af en toe: kippen, konijnen, koeien…. ze zijn er dol op!
Deze kool wordt (samen met andere rassen) Tree Collard of Boomkool genoemd, vanwege de goede overwintering en uiteindelijk de stamvorming.

Een bijzonder “Sprouting”-type. Zaaien in mei-juni, uitplanten in juni-aug. en elk voorjaar komen 6-16 minibloemkooltjes (witte broccoli) uit de oksels te voorschijn. De planten geven jarenlang oogst en zijn zeer winterhard. Laat ook eens een trosje tot bloei komen: de crèmewitte bloemetjes zijn sierlijk!

Een rariteit in Noord-Europa, maar rond de Middellandse Zee een zeer bekende huiskool. Als bron voor wandelstokken werd deze al vroeg beschreven in de Vendée en vanaf 1827 werd de teelt in Engeland populair. Bij een zachte winter en zeker in zuidelijke landen kan de stam van deze kool uitgroeien tot 6 m hoogte! In ons klimaat groeit de plant in 2 jaar uit tot 2m! Om de lengtegroei te stimuleren moeten van onder af de bladeren worden verwijderd (en gegeten). Voor een heel ander effect: top eens een plant en smul van de boterzachte scheuten, die dan ontstaan. Bekend is de bereiding van traditionele soepen met deze kool, die in Spanje bijvoorbeeld “Caldo Gallego” wordt genoemd.

In Italië heet dit peulgewasje Cicerchia marchigiana en wordt aldaar al eeuwen lang uit de natuur gegeten! Als sierplantje met zijn witte, roze en bleekblauwe vlinderbloemetjes misstaat deze lathyrus allerminst. De hoogte is 60cm, geef ze een vochtige en zonnige plek. Heerlijk mals zijn de kleine, onrijpe peultjes en rond de Middellandse Zee worden de rijpe zaden gegeten als (droog)erwtjes: een voedzame lekkernij! Zet ze echter niet vaker dan 1x per week op het menu en kook ze 30min.; overmaat van bepaalde aminozuren in het zaad schaadt. In arme tijden at men zich het “Lathyrisme”, een zenuwziekte. Niet bang worden, rond de Middellandse Zee, maar ook in Azië wordt deze groente zeer regelmatig gegeten! Tenslotte: als bemestingsplant is deze lathyrus vanwege de snelle stikstof vastlegging zelfs effectiever dan klavers!

Deze Lathyruspeultjes geven na de blauwwitte tot hemelsblauwe bloei een interessante oogst van vrij dikke, gevlekte en gemarmerde “erwtjes”. Dit is een vruchtbaar ras, dat ongeveer 100-150 cm klimt. Uiteraard zijn ook de bloemen en frisse peultjes eetbaar. In Italië heet dit peulgewasje Cicerchia marchigiana en wordt aldaar al eeuwen lang uit de natuur gegeten! Als sierplantje met zijn grappige vlinderbloemetjes misstaat deze lathyrus allerminst. De hoogte is 60 cm, geef ze een vochtige en zonnige plek. Heerlijk mals zijn de kleine, onrijpe peultjes! Rond de Middellandse Zee worden de rijpe zaden gegeten als (droog)erwtjes: een voedzame lekkernij! Zet ze echter niet vaker dan 1x per week op het menu en kook ze minimaal 30 minuten: overmaat van bepaalde aminozuren in het zaad schaadt. In arme tijden at men zich het “Lathyrisme”, een zenuwziekte. Niet bang worden, rond de Middellandse Zee, maar ook in Azië wordt deze groente zeer regelmatig gegeten! Tenslotte: als bemestingsplant is deze lathyrus vanwege de snelle stikstof vastlegging zelfs effectiever dan klavers!

Dit meerjarige familielid van de Egyptische Papyrusriet kan wel 3 m hoog worden en groeit langs en in zoet of brak water. Tot het begin van de 19e eeuw werden de stengels van de Mattenbies veel gebruikt voor het maken van biezenmanden, vloermatten en zittingen van stoelen. De statige stengels bloeien fraai met diepbruine aartjes.
Veel delen van de plant worden gegeten: de wortels zijn rijk aan zetmeel en worden tot poeder gemalen of tot een siroop gemaakt. De knoppen aan het einde van de wortelstokken zijn fris en zoet, waardoor ze uitstekend rauw te eten zijn! Jonge stengelscheuten worden in de lente geoogst en rauw of gekookt gegeten. Het vermalen zaad of het stuifmeel zijn een smaakvolle toevoeging aan het bloem, waar cakes van worden gebakken.
Enkele medicinale eigenschappen vind je op internet.

Een bekende tuinplant, algemeen inheems in de VS, heel gemakkelijk te telen. Wat niet iedereen weet: de plant is in zijn geheel eetbaar! Het malse, lange, jonge blad is heerlijk door de sla, schrik niet van het “nalekken” van het blad, dit vocht mengt zich prima met dressing. Kort meekoken met soep, mengen met spinazie of roerbakken behoort ook tot de mogelijkheden. De stengels zijn een lekkernij als vervanger voor asperges en de (net geplukte) hemelsblauwe bloemen zijn heerlijke snoepjes tussendoor of als sierlijke topping op salades. Zo’n “matrozenblauwe” rauwkost is niet te versmaden! Deze meerjarige plant groeit flink uit in de tuin maar kan ook prima (jarenlang) in een grote pot groeien. Geef ze een zonnige tot halfbeschaduwde plaats met voldoende water.

Melde geeft eetbare blaadjes, die als spinazie of in de wok kan worden bereid, verliest niet zijn kleur. De sierwaarde wordt steeds meer ontdekt door tuinliefhebbers en bloemisten. Dit mengsel geeft groen, geel en rood blad met in dezelfde kleurencombinatie de sierlijke bloeipluimen.

Goudgeelbladige melde met idem bloei, fris en in de herfst een beauty! Oude bladgroente: wordt als spinazie gegeten, verliest niet zijn kleur.
WE LEVEREN GESCHOOND (ZEER FIJN) ZAAD.

Oude bladgroente met groen blad, wordt vooral als spinazie gegeten, verliest niet zijn kleur. Na de groene bloei zaait de plant zich gemakkelijk uit.

ECO GETEELDE ZADEN!Erg decoratieve rood-groen gestreepte, zuringachtige tuinplant. Deze oude bladgroente wordt als spinazie gegeten, verliest niet zijn kleur. Het jonge blad kan ook door de salade. Bloeit met bruinrode pluimen. Groeit erg gemakkelijk op elke plaats. Na de bloei zaait de plant zich gemakkelijk uit. Ongewenste planten zijn gemakkelijk te wieden. Hoogte 150 cm.

Erg decoratieve bruinrood zuringachtige tuinplant. Deze oude bladgroente wordt als spinazie gegeten, verliest niet zijn kleur. Het jonge blad kan ook door de salade. Bloeit met bruinrode pluimen. Groeit erg gemakkelijk op elke plaats. Na de bloei zaait de plant zich gemakkelijk uit. Ongewenste planten zijn gemakkelijk te wieden. Hoogte 150 cm.

Een plant met veel unieke eigenschappen, die zeker een plek in tuin en op bord verdient! Het jonge, grijsgroene blad is mals en kan door de sla, lekker zijn ze ook na een korte stoomtijd als spinazie. Zowel (zeer) dichtbij zee als landinwaarts doen de planten het goed, de licht zoute smaak blijft wonderlijk genoeg ook landinwaarts behouden. Geef ze een zonnige plek, bij nattere gronden een heuvel maken, voor een natuurlijke drainage en de grond wat verarmen met zand. Een winter van 10 graden vorst wordt goed doorstaan, nog kouder vraagt om een bescherming of om oppotten en vorstvrij overwinteren. Zure of kalkrijke grond: maakt niet uit! Zeker bij milde winters kunnen de planten zich goed settelen en vormen bijvoorbeeld een prachtig haagje, snoeien en knippen zijn namelijk geen probleem. Bij overwintering in een kas kan (rustig) worden doorgeoogst.

Deze Noord-Amerikaanse plant wordt zeer gewaardeerd door de eiwitrijke, op linzen lijkende zaden, die uit de unieke dikke bundels peulen te schudden zijn. Met de neutrale smaak een kanshebber voor humus (lekker op smaak gemaakt met kruiden en knoflook) of extra lekker als geroosterde en iets gezouten snack.
De planten zijn sierlijk en zien er door het mimosa-achtige, geveerde blad en de witte bloeibolletjes heel exotisch uit! Toch is deze 120 cm hoge plant zeer winterhard, geeft ze een plekje in de zon of halfschaduw en jarenlang zal de trouw blijken. Elk jaar een klein maaltje van een prachtige tuinplant! De buren van de plant profiteren mee van de stikstofbindende mogelijkheid van de wortels. Indianen kenden het geheim van de wortelschors: het bevat een sterk hallucinatieopwekkende stof (DMT) voor het (samen met Peganum harmala) maken van prairiehuasca!

Dit familielid van de komkommerkruid is in de zoektocht naar eetbare planten “boven komen drijven” hoewel de Schotten, IJslanders en Groenlanders deze plant al eeuwen langs de kusten vinden en eten. Koppert Cress heeft in ons land het “laatste duwtje” gegeven voor de huidige populariteit in de culinaire wereld. De knapperige, ziltige smaak komt natuurlijk het best tot stand langs de kust op zilte grond, maar landinwaarts blijft de smaak heerlijk zacht: als oesters, ansjovis of champignons... De plant, die kruipend slechts 20 cm hoog wordt, is zeer winterhard en bloeit prachtig (VI-VIII) met blauwe bloemetjes, die ook eetbaar zijn. Het matgrijze blad is een sieraad op uw bord. Zelfs de wortel is (ws gekookt of geroerbakt) eetbaar, volgens traditie bij de Inuit (Groenlandse Eskimo’s). Geef de plant een zonnige, goed gedraineerde plek en houd de slakken in de gaten.

Een ideale Okra voor de teelt in potten, de planten worden ongeveer 75-100 cm hoog! De malse, smakelijke vruchten worden 7-9 cm lang, je kan een grote en vroege oogst verwachten. Bij milde, minder warme zomers is het helpend om de plant in de kas te kweken of de plant met koudere dagen even binnen zetten. Okra is een koukleum en kan flinke hitte goed aan.

De bekendste en meest boeiende boom uit de Oude Wereld! De olie en de vruchtjes zijn nog steeds vermaard. In ons land kweken we de plant in een pot, slechts weinig vorst wordt verdragen. De groenblijvende struikjes hebben glanzende, smalle, donkergroene bladeren met lichtgrijze onderzijde. Na 5-10 jaar komt de bloei; en echt waar: uit de witte bloemtrosjes ontstaan de groene olijven, die zwart afrijpen.

Wat een veelzijdige en sierlijke plant! Van oorsprong komt deze voor in de warme delen van Azië. Daar (en nu dus ook hier) worden de bloemen, bloemknoppen, blaadjes, zaden en vruchten na koken of roerbakken gegeten als groente maar ook toegevoegd aan kerrie (curry), wat immers een mengsel is van specerijen. Ook de gom is eetbaar!
Veel plantendelen zijn licht laxerend.
Deze kuipplant (niet vorstbestendig) wordt ook wel orchideeboom genoemd en dat snap ik: het ronde, tweedeligeblad is al heel fris en sierlijk, maar de orchidee-achtige bloemen spannen de kroon. De variëteit geeft lilaroze bloemen.

De plant heeft in veel landen vele namen, we sommen ze even op: Orchid Tree, Purple Butterfly Tree, Mountain Ebony, Geranium Tree, Purple Bauhinia. Other Names: Alibangbang, Barada, Bol-megong, Bunga kupu-kupu, Ching-kho, Chuvannamandaram, Dev-Kanchan, Deva kanchan, Guiral, Jia telong, Kachnar, Kachner, Kairwal, Kanchanam, Kandan, Kaniar, Karalli, Karar, Keelra, Koiralo, Koliar, Kurul, Levosii, Mandari, Mong bo hoa tim, Msekese, Phak-siew, Purple Bauhinia, Rakia kanchan, Rakia-kanchan, Rato kanchan, Sarul, Shivapa, Sona, Tanki, Tapak kuda, Tapak unta, Vaubeh, Vau-fa-vang, Zi Yangtija.

Veel gevraagd gewas voor de Indische en Surinaamse keuken. De meerjarige plant geeft prettig zoete, vlezige, langwerpige vruchten. Zet ze ‘s winters in een verwarmde kas of als potplant binnen. Het jonge blad is een delicatesse, ook de mannelijke bloemtrosjes worden gegeten (kort wokken). ‘s Zomers als kuipplant lekker naar buiten in een grote pot. Als bladplant al bijzonder fraai, vanaf het 2e jaar kan er vrucht komen. ‘Sunrise’ heeft oranje vruchtvlees en is een hybride met zeer goede groei-eigenschappen, oogstzekerheid en vruchtkwaliteit, een aanrader dus.
Meer informatie over deze belangrijke, tropische vruchtplant: aggie-horticulture.tamu.edu

Passievruchten hebben een unieke, prettige smaak: zoet en iets bitter. De meest succesvolle en lekkere vruchten groeien aan deze soort (Passiflora edulis). Kweek ze in een kas, die je net vorstvrij kan houden of in een grote pot, die je vorstvrij kan zetten. Ze kunnen niet tegen nachtvorst, maar staan ‘s winters wel graag koel en licht. De fraaie, wit met paarse bloemen zijn zelfbestuivend, dus de vruchtzetting lukt vaak goed!
NOG VEEL MEER PASSIFLORA MET EETBARE PASSIEVRUCHTEN, ZIE ONS HOOFDSTUK "KAMER- EN KUIPPLANTEN"

Uit het vruchtbare eiland Zanzibar (Tanzania) kochten we de zwarte peper ‘Philipili Manga’ en uit het schiereiland Pemba (Mozambique) het ras ‘Pemba’. Leuk om te telen in de vensterbank en ‘s zomers buiten. Peper als specerij is een tropische klimplant die veel vocht, schaduw en een hoge temperatuur vraagt. Bij ons groeit de plant dus het beste als kamerplant. Na de bloei ontwikkelen zich trossen van bessen die eerst groen, daarna rood en tenslotte zwart worden. Voor het verkrijgen van zwarte peper worden de trossen geplukt zodra enige bessen rood beginnen te worden. De trossen worden in de openlucht te drogen gelegd totdat de bessen zwart zijn. Vervolgens worden zij met de handen gewreven om de bessen van de stengel los te maken. Om schimmelen tegen te gaan worden de korrels gerookt. Een volwassen peperplant brengt jaarlijks een paar pond peper op. Voor het verkrijgen van witte peper worden alleen de rijpste rode bessen gebruikt. Deze worden in water geweekt en aan een gistingsproces onderworpen. Na enige dagen barst de huid open en komt de korrel te voorschijn. Vervolgens wordt deze in de zon gedroogd. De voorkeur voor zwarte of witte peper is en was een kwestie van smaak. Bron o.a.: www.voc-kenniscentrum.nl

Deze inheemse bloeiende plant bloeit na een strenge winter (en een vroege Pinksteren) met.... Pinksteren, maar meestal eerder! Maar wat niet veel mensen weten: ze zijn heel lekker! Het blad en de jonge scheuten zijn lekker pittig als waterkers en de prachtige, witte tot roze bloemtrosjes nog iets zachter en ronduit heerlijk! Ze kunnen veel vocht aan, maar een iets droger plekje wordt ook goed verdragen: een allemansvriend dus! Geef ze zon tot halfschaduw. De bloeihoogte van dit meerjarige plantje is 30-50 cm.

Leuke boompje, met sierlijk geveerd blad. Zet het struikje in een grote pot en plaats ze in de zomer op een zonnig plekje buiten. Bij vorst moet de plant vorstvrij worden gezet. Oogst moet je voorlopig niet van deze interessante boom verwachten, zie het als een nuttige kennismaking. Deze zeer populaire noot komt oorspronkelijk uit Azië en wordt vooral veel geteeld in Iran en Turkije, maar tegenwoordig ook in de V.S. De groene zaden (of noten) pel je gemakkelijk uit de halfopenstaande hulsjes. In de fabriek worden open en gesloten hulsjes van elkaar gescheiden door het verschil in geluid dat ze maken. De lekkerste baklava (Turkse zoetigheid) wordt met Pistache bereid en is vooral beroemd in en rond Gaziantep (Zuid-Oost Turkije). Van Pistache worden leuke bonsaiboompjes gemaakt.

Prachtig oud ras, dat zeer geschikt is voor primeurteelt en vroege herfstteelt. Bij goede bemesting groeien ze uit met lange witte schachten en heldergroen bovenblad.