Meerjarige Eetgewassen

Dat belooft wat: erwten oogsten van een winterharde struik! De struik heeft fraai geveerd blad en vrolijke gele bloemen, waarna de eetbare peultjes en daarin de kleine zaden ontstaan. Zowel de jonge peultjes (kort koken) als het rijpe zaad (tot gaarheid koken) kunnen worden gegeten en doen qua smaak sterk aan erwten denken. De hele plant wordt in de Chinese geneeskunst gebruikt als behandeling tegen borstkanker e.a. toepassingen. Uiteraard is de toepassing geheel voor eigen verantwoordelijkheid! De struik houdt van goed gedraineerde grond en absoluut volle zon. Zonder snoeien groeit de struik flink uit tot een kleine boom van 6 m, snoeien of oppotten kan deze groei goed beperken.

De nakomelingen van deze paarse frambozen geven een waaier aan planten waaruit je zelf je lekkerste variëteit kunt selecteren na een paar jaar. De meeste zullen paars terugkomen: heerlijke, sappige vruchten en in de zomer oogstbaar!

Een fantastische orangerieplant met enorme groeikracht! Op een hoogte van 2-3 m (met dikke stengels) gaat de plant rijk bloemen met trossen lilaroze pijpvormige bloemetjes. Na de bloei ontstaan schitterende donkere bessen, die goed te eten zijn! Alleen de naam doet denken aan een fuchsia... Geef ze een grote pot en een plek in de zon of halfschaduw, zeer voedzame grond en op tijd water wordt erg gewaardeerd... regelmatig snoeien mag overigens ook, als je de plant te hoog of niet vol genoeg vindt. De plant kan slechts een klein nachtvorstje hebben, zet deze dus op tijd vorstvrij, de plant groeit van oorsprong in Zuid-Mexico tot Panama.

Een Aziatisch familielid van onze Gagel. Deze kleine boom is al minstens 2000 jaar in cultuur in Azië en heeft zelfs economische handelswaarde. Bij ons is de teelt in potten succesvol. Er zijn mannelijke en vrouwelijke planten, houd dus enkele planten bij elkaar om in elk geval vruchten te krijgen. Na de ontwikkeling van laurierachtig (dus stevig) blad volgt de bloei en vruchtzetting na enige jaren. De vruchten zijn prachtig dieprood en 1,5-2,5 cm in doorsnee met een fijne, rond gebobbelde oppervlakte en 1 pit in het centrum. De smaak is friszuur; het gebruik is: vers, gedroogd, ingeblikt of ingelegd in likeur of ander alcohol. Net als de Europese Gagel levert de bast een gele kleurstof.

Ronde, witte of lichtgroene vruchten ter grootte van een tomaat, na de witte kleur rijpen de vruchten naar geel, maar je oogst ze onrijp. De bittere smaak wordt slim benut in Indische of Surinaamse gerechten. Het glanzende blad is bijzonder populair en heet Gboma. Vooral het jonge blad wordt gebruikt om gerechten in te rollen, vervolgens stomen of frituren. In alle landen van midden Afrika (west, midden en oost) is deze “spinazie” geliefd en wordt als bittere lekkernij gegeten. Teelt in kas of beschut buiten.

Het leuke (en mooie!) trosje met witroze bloemetje met het iets driehoekige zachte blad wekt al nieuwsgierigheid. De jonge vruchten zijn eetbaar als okra: fijn snijden en in de soep als gezond bindmiddel, zeer jong bij de augurkjes als zuurtje; de rijpe vruchten bevatten eetbare zaden, die je rauw of gekookt kan eten en waar ook een fijne olie uit geperst wordt. Tenslotte kan een zwarte kleurstof gewonnen worden uit de zaadlijsten.
Als dit Mexicaanse kruipplantje zijn rijper wordende, grillige en gespleten vruchtjes laat zien, dan slaat de verbazing toe! Rank en krom als een gemzenhoorn en gedroogd nog griezeliger! De plant doet het ook in een flinke pot, geef ze een warm en vochtig plekje.

Dit winterbestendige familielid van onze worteltjes bloeit fraai met gele schermbloemen vergelijkbaar met Dille en Venkel. De eetbare bloemen zijn sterk op de vaas! Meng de bloemen (zonder de hoofdstengel) door salade of roerbak ze kort zoals broccoli. De totale hoogte van de (bloeiende) plant is 50-100 cm, de bloei valt in mei-juni. Geef ze een zonnige tot halfbeschaduwde, vochtige plaats. De planten zijn meestal vrij van enige aantasting, de vlinders zijn er dol op. De wortel wordt voor geneeskrachtige werking aangewend, zie internet.

Een nieuwe aanwinst in de fruittuin: zoetzure, zachte bessen aan sterke, vorstbestendige planten. Uit de Chinese traditie (die nog springlevend is!) een veelgebruikte plant: de bessen en wortels beloven veel gezond makende en gezond houdende werkingen. De plant groeit met lange takken, die steun nodig hebben (net als bramen) en ook lange doorns bezitten. Zet ze zonnig of half beschaduwd op een voedzaam en niet te natte plaats, ze groeien gemakkelijk en zijn zeer vorstbestendig. Bronnen vermelden dat de vruchten zeer goed zijn voor de ogen vanwege het hoge Caroteengehalte. Planten zijn zelfbestuivend, dus 1 plant is voldoende voor vruchtzetting. Tenslotte nog enkele toepassingen in de (Chinese) keuken: In rijstepap, in soepen, met kip, in de wok, voor een gezonde kruidenthee, men maakt er wijn of bier van en de jonge scheuten worden als spinazie gekookt. Verder wordt er rechtstreeks sap uit geperst voor een gezond makende sapdrank. Maak er echter geen dagelijks drankje van, want overdaad schaadt.

Deze grappige, zeer onbekende vrucht groeit aan een vrij compacte boom, die je goed als plant-in-pot kan houden. In de zomer naar buiten en ‘s winters in de kamer. Na enkele jaren groei wil de plant al bloeien met fraaie, bolronde bloeitrossen. De ronde vruchten zijn 5-10 cm in doorsnee en hebben de kuiltjes van een golfballetje. De unieke smaak doet denken aan een appel met de textuur van een peer. De plant of boom groeit in West-Afrika en houdt van veel water. De vruchten worden niet commercieel geteeld, maar wel op lokale markten aangeboden, zeer geliefd bij de bevolking (en veel dieren) waar de plant in het wild groeit.

De bakermat van deze interessante kamer- en kuipplant ligt langs de Middellandse- Zee. Ginds een kleine boom, hier uitgegroeid tot een flinke volle plant, die ongesnoeid wel 1,5-2m. hoog kan worden. De massa's glimmend groene blaadjes en de feloranje trompetvormige bloemetjes maken de plant tot een opvallende aanrader. Door insectenbestuiving groeien de bloemetjes uit tot heuse granaatappels.

De bakermat van deze interessante kamer- en kuipplant ligt langs de Middellandse Zee. Ginds een kleine struik, hier uitgegroeid tot een compacte, flink volle plant van 50 cm hoog. De massa's glimmend groene blaadjes en de feloranje trompetvormige bloemetjes maken de plant tot een opvallende aanrader. Door insectenbestuiving groeien de bloemetjes uit tot heuse granaatappeltjes. Deze mini-granaatappel is ook heel geliefd bij bonsaikwekers.

Guave is een heerlijke, geurige vrucht, rijk aan vitamines. We bieden planten aan, afkomstig van zaad, dus de vruchtgrootte (4-12 cm) en kleur kan variëren per plant. Ze worden rijp of onrijp gegeten. Het blad werkt stoppend. Geniet ook van de kleine, witte bloemetjes. Ze hebben sierlijke, lange meeldraden. Een sterke kuipplant, die bij vorst het beste in de schuur of (koel) naar binnen kan. De planten kunnen na 2-8 jaar gaan bloeien en vrucht dragen.

Guave is een heerlijke, geurige vrucht, rijk aan vitamines. Uit zaad kweek je planten met variatie in vruchtgrootte (4-12 cm) en kleur. Vruchten worden rijp of onrijp gegeten. Het blad werkt stoppend. Geniet ook van de kleine, witte bloemetjes. Ze hebben sierlijke, lange meeldraden. Een sterke kuipplant, die bij vorst het beste in de schuur of (koel) naar binnen kan. De planten kunnen na 2-8 jaar gaan bloeien en vrucht dragen.

Prachtig, fijngenerfd, langwerpig blad heeft deze “historische” sla. Al minstens 400 jaar is deze oude groente in cultuur. Jong snijden, vol met vitamine C, een aanvulling op uw gemengde salade! De gelijkenis met Zeekraal (qua smal en uiterlijk) is opvallend! De plant is winterhard en meerjarig.

Een van de lekkerste rozenbottels komt van de Hondsroos. Deze wilde roos werd in de antieke geneeskunde gebruikt tegen hondsdolheid, vandaar de naam. Geef ze een zonnige plek op liefst kalkrijke grond, ze bloeien eerst met witte tot lichtroze bloemen, die graag door bijen worden bevlogen. Als je de bottels laat zitten hebben de vogels (koperwieken, kramsvogels e.d.) een lekker hapje in de winter. Een haag van de Rosa canina is zeer diefveilig, de struiken worden flink groot en hebben scherpe dorens.

Een onbekend plantje met eetbare blaadjes en vruchtjes!
De hottentotvijg is een plant uit de ijskruidfamilie (Aizoaceae). De plant is ingevoerd vanuit Zuid-Afrika en is nu in veel Europese landen te vinden, vooral aan de kust. Verschillende verwante soorten komen ook in Europese kustgebieden voor.
Het is een kruipende plant die zich flink kan uitspreiden. Zo worden kussens gevormd van 25-30 cm hoog. Ze komen voor op rotsen, kliffen en zandgrond en voorkomen erosie! Het 10 cm lange blad is heldergroen, succulent en driekantig.
De fraaie roze (soms gele) bloemen rijpen af tot vlezige doosvruchtjes, die (mits geheel rijp) een lekkernij zijn: spannend slijmerig (als een oester) en zoetzuur. Je kan de vruchtjes ook drogen, meer info vind je hier: www.greenidiom.com
Medicinaal wordt de plant aangewend tegen bacterieziekten en (wellicht) preventief tegen kanker.

Een interessante boom voor de (sub)tropen, dus in ons klimaat alleen in potten te telen! Het jonge blad en de jonge scheuten worden in Thailand en Indonesië als groente gegeten. In de Hindoecultuur worden de oudere (aromatische) bladeren gebruikt als offergeschenk voor de god Shiva. Hierom wordt de boom in India in tempeltuinen aangeplant. Oudere planten kunnen vruchten krijgen, wel even geduld oefenen... Deze hebben een houtige bast, dus even een klap met de hamer geven. Het warmgele, sappige en zeer zachte vruchtvlees is aromatisch, zoetzuur en zeer smakelijk!

Een waterplant, die zich thuisvoelt aan de oever of in ondiep water, de thuisbasis is langs kreken van Noord-West Amerika. De bladstelen zijn smakelijk en kunnen geschild zowel rauw als (kort) gekookt worden gegeten. De smaak is fris zuur en iets zoet, naar het blad toe wat steviger van smaak. Gebruik jonge stengels! Vóór de bladgroei ontstaat de roze bloei op lange, kale stengels waarna de ronde en gegolfde, zeer decoratieve bladeren een imposante plant vormen: prachtig spiegelend langs de waterkant. In de herfst kleurt het blad roodbrons. De plant kruipt en breidt zich uit met bovengrondse wortelstokken, de zgn. rhizomen. Zowel zon als schaduw is oké, als het maar vochtig is. Bloeitijd april-juli, afhankelijk van de standplaats.

De kakipruim komt steeds meer onder de aandacht, tropische en winterharde soorten hebben we inmiddels in ons sortiment. Deze kleine tot middelgrote fruitboom is bij ons geheel winterhard. Opvallend is de prachtige herfstkleur van het blad, zodat de boom in elke tuin goede sier maakt. Op oudere leeftijd is de mooie kurkbast een opvaller. Vanwege 2-huizigheid zijn meerdere bomen nodig voor vruchtzetting, die overigens al na 6 jaar kan plaatsvinden. De rijpe, ronde, oranjerode vruchten kunnen heerlijk uit de hand worden gegeten en bevatten veel vitamine C. Het vruchtvlees is lekker als compôte en van de bladeren wordt een heilzame thee getrokken. Tenslotte zijn de geroosterde zaden geen onverdienstelijke (surrogaat)koffie.

Een “hemels” smakende vrucht, u kent ze wellicht van een van de kweekrassen (‘Triumph’) onder de naam Sharon(fruit). Ze lijken een beetje op een tomaat met de bekende vierslippige bloemkelk (meestal bij aankoop al verdroogd). Na de oogst moeten de vruchten narijpen tot ze helemaal zacht zijn, dan is de tannine (wrang!) verdwenen. Leuke struik voor in een pot, na de gele bloei zal de vrucht in de winter narijpen als de struik al kaal is. Zet ze in die periode wel licht, maar niet te warm. Daarna koel voor de knopzetting. Zorg dat er verschillende planten in je tuin staan, er is namelijk (uit zaad geteeld) een vrouwelijke en mannelijke plant nodig voor vruchtzetting. Ze bloeien aan eenjarig hout, mannelijke bloemen staan per 3 bij elkaar, vrouwelijke staan solitair in de bladoksels. De plant moet bij strenge winters in een vorstvrije schuur om bevriezing te voorkomen. De bladeren van de struik tot kleine boom hebben in de herfst een mooie herfstverkleuring! In Azië wordt het hout van de boom gebruikt voor o.a. meubelfabricage.

Een redelijk vorstbestendige (kleine) boom, die ook goed in de pot groeit. Het blad is donkergroen en glanzend. In de herfst, voordat het blad valt, kleurt deze prachtig goudgeel. Uit de kleine, groene bloesem ontstaan oranje-gele vruchtjes van 1-2 cm doorsnee. Deze rijpen in een goede zomer bruinrood na en zijn eetbaar! Dios Pyros betekent letterlijk “godenpeer”: goed (over) rijp smaken ze goddelijk lekker! In Zuid-Europa worden ze veel gedroogd en doen dan aan dadels denken.