Een zeer winterharde, knolvormende Lathyrus! Het is zelfs een van de weinige meerjarigen van dit geslacht wiens lila bloemen nog lekker geuren ook!
In heel Europa een inheemse plant.
Aan het draadvormige wortelgestel komen knolvormige, langwerpige verdikkingen voor die al eeuwen lang bekend zijn als voedsel.
De plant wordt 30-100cm lang/hoog: een prima eetbare sierplant! De Franse noemen deze vergeten groenten “Hollandse Muisjes” (!) omdat sinds ± 1783 deze knolletjes vanuit het koele Nederland werden geëxporteerd naar Frankrijk.
Een oud recept: knolletjes 1uur koken, pureren en met melk en kruiden opdienen.
De bloemen, jonge scheuten en zaadpeultjes zijn ook eetbaar.

Een prachtige oude kapucijner of velderwt. Ze kunnen erg goed tegen de kou en hebben een heerlijke zalvende smaak. Erg lekker zijn ook de gekiemde zaden! Ik kreeg dit ras van Ruurd Walrecht, die me de volgende eigenschappen en historie vertelde:
De ‘Amsterdamse Zoete’ kapucijner heette ook ‘Vroege Hollandse’ kapucijner en is volgens mij de zelfde als de Lathyrusbloemige kapucijner. Voor een kreukerwt is de erwt wat minder gekreukt (maar toch nog zoet genoeg) en heeft een groene onderkleur. Het behoort ook tot de vroegste erwten en daarom denk ik dat een vroege groene doperwt als bijv. de Haarsteegse Aprildopper (dus van het type Saxa) een van de voorouders is. Het ras is echter heel oud want genoemd naar de markt waar het verkocht werd, nl. Amsterdam en dus in het dichtst nabij gelegen tuinbouwgebied geteeld, bijv.Sloterdijk. Ook het hebben van synoniemen wijst op een oude datering. Ik kreeg het zaad van een collega van mijn zus. Die kreeg het van een teler die woonde op een veeneiland bij Kudelstaart. Deze teruggetrokken tuinder had meer oude kwalitatief heel goede rassen. Zijn naam weet ik jammer genoeg niet meer. In Wageningen kwam ik het ras tegen in de boeken van de bibliotheken aldaar. Het is een fijner en langer gewas dan stamkapucijners: ca.120 cm lang. Mooi lilaroze- met paars bloeiend en vrij groot ten opzichte van het fijne gewas. De peulen zijn groen. Van al de lievelingetjes die ik onder mijn tuindersvleugels heb heeft deze een streepje op voor! Tip: zaai dit peulgewas om en om met huttentut (390900) voor een natuurlijke steun.

In Italië heet dit peulgewasje Cicerchia marchigiana en wordt aldaar al eeuwen lang uit de natuur gegeten! Als sierplantje met zijn witte, roze en bleekblauwe vlinderbloemetjes misstaat deze lathyrus allerminst. De hoogte is 60cm, geef ze een vochtige en zonnige plek. Heerlijk mals zijn de kleine, onrijpe peultjes en rond de Middellandse Zee worden de rijpe zaden gegeten als (droog)erwtjes: een voedzame lekkernij! Zet ze echter niet vaker dan 1x per week op het menu en kook ze 30min.; overmaat van bepaalde aminozuren in het zaad schaadt. In arme tijden at men zich het “Lathyrisme”, een zenuwziekte. Niet bang worden, rond de Middellandse Zee, maar ook in Azië wordt deze groente zeer regelmatig gegeten! Tenslotte: als bemestingsplant is deze lathyrus vanwege de snelle stikstof vastlegging zelfs effectiever dan klavers!

Deze Lathyruspeultjes geven na de blauwwitte tot hemelsblauwe bloei een interessante oogst van vrij dikke, gevlekte en gemarmerde “erwtjes”. Dit is een vruchtbaar ras, dat ongeveer 100-150 cm klimt. Uiteraard zijn ook de bloemen en frisse peultjes eetbaar. In Italië heet dit peulgewasje Cicerchia marchigiana en wordt aldaar al eeuwen lang uit de natuur gegeten! Als sierplantje met zijn grappige vlinderbloemetjes misstaat deze lathyrus allerminst. De hoogte is 60 cm, geef ze een vochtige en zonnige plek. Heerlijk mals zijn de kleine, onrijpe peultjes! Rond de Middellandse Zee worden de rijpe zaden gegeten als (droog)erwtjes: een voedzame lekkernij! Zet ze echter niet vaker dan 1x per week op het menu en kook ze minimaal 30 minuten: overmaat van bepaalde aminozuren in het zaad schaadt. In arme tijden at men zich het “Lathyrisme”, een zenuwziekte. Niet bang worden, rond de Middellandse Zee, maar ook in Azië wordt deze groente zeer regelmatig gegeten! Tenslotte: als bemestingsplant is deze lathyrus vanwege de snelle stikstof vastlegging zelfs effectiever dan klavers!

Weer zo'n leuk eenjarig gewasje, familie van het vogelpootje. Ook serradelle maakt peultjes, die lijken op vogelpootjes! Deze vlinderbloemige bloeit met grote, op Lathyrus lijkende bleekpaarse tot rode bloemen. De plant wortelt goed en wordt 60-80 cm hoog. Deze vlinderbloemige is in staat stikstof uit de lucht te binden en op te slaan in de wortels. Bij afmaaien en doorwoelen komt deze beschikbaar voor andere planten. Zaaien maart tot augustus. 500 gr per 140 m2. Groeit op lichte klei of zand, goed maaibaar.

In Italië heet dit peulgewasje Cicerchia marchigiana en wordt aldaar al eeuwen lang uit de natuur gegeten! Als sierplantje met zijn witte, roze en bleekblauwe vlinderbloemetjes misstaat deze lathyrus allerminst. De hoogte is 60cm, geef ze een vochtige en zonnige plek. Heerlijk mals zijn de kleine, onrijpe peultjes en rond de Middellandse Zee worden de rijpe zaden gegeten als (droog)erwtjes: een voedzame lekkernij! Zet ze echter niet vaker dan 1x per week op het menu en kook ze 30min.; overmaat van bepaalde aminozuren in het zaad schaadt. In arme tijden at men zich het “Lathyrisme”, een zenuwziekte. Niet bang worden, rond de Middellandse Zee, maar ook in Azië wordt deze groente zeer regelmatig gegeten! Tenslotte: als bemestingsplant is deze lathyrus vanwege de snelle stikstof vastlegging zelfs effectiever dan klavers!

LEVERBAAR VAN MEI - SEPTEMBER ZOLANG DE VOORRAAD STREKT. Een zeer winterharde, knolvormende Lathyrus! Het is zelfs een van de weinige meerjarigen van dit geslacht wiens lila bloemen nog lekker geuren ook!
In heel Europa een inheemse plant.
Aan het draadvormige wortelgestel komen knolvormige, langwerpige verdikkingen voor die al eeuwen lang bekend zijn als voedsel.
De plant wordt 30-100cm lang/hoog: een prima eetbare sierplant! De Franse noemen deze vergeten groenten “Hollandse Muisjes” (!) omdat sinds ± 1783 deze knolletjes vanuit het koele Nederland werden geëxporteerd naar Frankrijk.
Een oud recept: knolletjes 1uur koken, pureren en met melk en kruiden opdienen.
De bloemen, jonge scheuten en zaadpeultjes zijn ook eetbaar.

LEVERBAAR VANAF NOVEMBER TOT DE VOORRAAD OP IS. Eindelijk een aardappel, die niet ziek wordt en nog winterhard is ook!
De indianen van Noord-Amerika wisten dit gewas op waarde te schatten en het is onbegrijpelijk dat deze sterke plant niet al veel bekender is in Nederland!
De klimplant heeft met zijn puntige gedeelde blad en de fantastische bloei een sierwaarde, die de in moestuin zeer welkom is! De lathyrus-achtige bloemen geuren heerlijk zoet en hebben een iets gedraaide vorm met een diepe kleurcombinatie: kastanjebruin, rood, oudroze en creme zijn verenigd in 1 bloem, ze staan aan dichte trossen. De geur leidt tot interessante discussies: zoet, kruidig en chocolade maar er zijn ook mensen die de geur niet waarderen. De late bloei (augustus-september) leidt niet tot zaadvorming maar is een mooie hekkensluiter van het bloeiseizoen. Vanaf november (het 2e of 3e jaar) mag het wonder worden opgegraven en zijn de knolletjes te rooien. Deze groeien als een ketting aan een lange navel en zijn na enkele jaren groei de moeite van het rooien waard. Om te uitbundige groei te voorkomen kan in grote kuipen worden geteeld. Goed vochtig houden en regelmatig bemesten! De smaak? Als een aardappel, dus koken, bakken, frituren, genieten.…
Apios bevat een protease-remmer die volledig afgebroken wordt tijdens het verhitten. Het is dus zelfs niet nodig om het kookvocht weg te gieten, hoewel men in Bolivia dit wel doet, daar kkokt men de Apios in melk. Mijn kweker vertelt: “We eten ze al jaren als de perfecte vervanger van tamme kastanjes, bij de spruitjes of als “kastanjepuree”!

Prachtig dieporanje kleur, 2-3 bloemen per stengel en 75cm hoog.

Voor velen een nieuwe lathyrus-ervaring! De zacht oranje bloem is dieporanje geaderd en heeft een opvallende, botergele vlag. Door de compacte groei (90-100cm) is de plant geschikt als kleine klimmer of als hangplant in (grote) bloembakken. Zet ze lekker in de zon en laat ze nooit droog zijn.
De geur? Subtiel... zoet... exotisch...!

Een bijzonder zeldzaam soortje. De kleur houdt het midden tussen groen en geel. Ze bloeien met 2-3 bloemen per stengel. Groeihoogte 1,5 m hoog. Vanwege een vriendelijke klant kunnen we ze tijdelijk voordeliger aanbieden.

Fijntjes en pittig! Zo typeren we dit kruipende of klimmende soortje (1-1,5 m). Zeer resistent tegen droogte maar des te harder groeiend op vochtige plaatsen. De vrij kleine bloemen hebben een rode vlag met witte, zachtlila of lichtroze vleugeltjes.

De prachtige eenvoud! In de VS groeit dit soortje vaak in de berm, de ronde bloemvorm heeft een parmantig vlaggetje. De kleur varieert van purperroze tot blauwig. Een beetje klimmend of overhangend maakt dit soort ook heel geschikt voor potten en bakken. De ruige naam dankt dit soort aan de behaarde sierlijke peultjes, waar 8-10 zaden in zitten. Het blad loopt als een soort verbreding evenwijdig aan de stengels om hier en daar in een v-vorm te "ontsnappen".

Een oogstrelende kleur: helderrood met roze en witte marmering. Kweker Henry Eckford in 1896.

Geur en kleur in bloemen zijner eigenlijk niet voor de bewuste genieters: de mens, maar voor de insecten, zoals bijen, die er door aangetrokken worden! Dit mengsel van extra geur en prachtige frisse tintjes bedient beide.

Donker kastanjebruin met violet (tweekleurig), oorsprong 1898.

Diep- en zachtblauw in een prachtige tweekleuring. Geïntroduceerd in 1891.

Purper met diepblauw (tweekleurig). Groter dan de wilde soort. Uit 1699.

Wit met roze blos (tweekleurig), kweker Morse, geïntroduceerd in 1898.

Zoals alle historische voorlopers van de huidige lathyrus is deze helderwitte variëteit heerlijk geurend! Henry Eckford, de meest bekende lathyruskweker rond 1900 vernoemde deze topper naar zijn kleindochter. In 1903 was de introductie.

Wit met een tintje geel: creme dus... Een extra geurend, historisch ras. Kweker: Haag & Schmidt, geïntroduceerd in 1873.

Rood geaderd bovenaan en lilablauw geaderd onderaan... kleuren die dieper worden naarmate de bloem afrijpt. De geur is fantastisch!

Helderblauw, kweker Morse-Vaughan, geïntroduceerd in 1904.

Deze roze/oranje lathyrus is genoemd naar de befaamde veredelaar. Kweker Bath & Son geïntroduceerd in 1906.

Als een variëteit meer dan een eeuw overleeft, is het vast de moeite waard: deze biedt een kleurenschakering voor de liefhebber van een pittige kleur: purper met een tintje scharlaken, roze en wit. Kweker Henry Eckford 1903.

Purper met diepblauw (tweekleurig). Dit is de echte wilde Lathyrus, de vader der vaderen…

Een kweekwondertje uit oude tijden: indigoblauw met wit en roze, 3 kleuren in zich verenigd. De geur is verfijnd.

De allereerste pronkerwt van Europa: ontdekt in Peru, vanaf 1543 beschreven. In de 17e eeuw meegebracht door een monnik uit Sicilië, Franciscus Cupani. De iets kleinere maar supergeurende bloemen zijn donkerblauw met purperbruine gloed. Klimmend tot 2 m hoogte.

Diep roze met uitloop naar oranje (tweekleurig). Geïntroduceerd in 1901.

Van vele ouderwetse soorten hebben we een gevarieerd mengsel.

Een ‘oudje’ uit 1737, pittig roze-met-witte bloemetjes verklaren de naam: een blanke dame met kersroze lipjes...