Bonen

Deze pikzwarte bonen zijn zowel vers (er komen groene, gespikkelde en paarse peulen voor) als doorgerijpt als zwarte (droog)bonen te eten. De verse peulen zijn opmerkelijk mals met een te verwaarlozen draad. De Cherokee Indianen namen deze boon mee op hun zware mars naar Oklahoma, de zgn. Trail of Tears, een verplichte verhuizing, die duizenden mensenlevens heeft geëist. In 1977 is deze boon door (wijlen) Dr. John Wyche aan Seeds Savers Exchange gegeven. Zijn voorouders namen als Cherokee Indianen deel aan die dodenmars. Deze bonen klimmen (vaak halfhoog) en zijn dus een prachtig symbool bij het zaaien van de “3 zussen”: maïs, pompoenen en bonen. Zie bijvoorbeeld: www.reneesgarden.com class="desc-group">Droogbonen worden op verschillende manieren geoogst. Sommige rassen zijn met gehele peul ook eetbaar, anderen kunnen alleen vers of (gerijpt) droog gegeten worden. Tip voor het opslaan van droge bonen: om uitkomen van eventuele eitjes van de bonenvlieg te voorkomen plaatst u de goed gedroogde bonen 24 uur in de vriezer.

Een veelzijdige en zeer smakelijke boon! Het eerste wat opvalt zijn de glanzende, pikzwarte, ronde zaaiboontjes! De plant geeft platte bonen van 13 cm lang en 18 mm breed. De jong geplukte boon is draadloos, heerlijk mals en bijzonder smakelijk! Doorgegroeid kan de boon vers worden gedopt of (nog rijper) kunnen de zwarte boontjes droog worden geoogst: zo ontstaat de zeer gewilde uiterst donkere droogboon. 'Coco Noir' staat bekend om de bestendigheid tegen droge grond en warme zomers.

Via Astrid Storm bereikte ons deze fraaie rood-wit gevlekte boon uit de Jacob-Cattle-groep. De lage planten hebben een stevige plantopbouw, geven lange peulen met een zeer goede oogst.

Beeldschoon, gespikkeld droogboontje uit Polen, gekocht in een plaatsje aan de rivier de Dunajec. Dit Poolse boontje wordt al minstens decennia geteeld in de streek rond het Pieniny-gebergte. Het is een klimmer, die 180-200 cm hoog wordt, krijgt groene peulvruchten en is witbloeiend. De boon is deels donkerpurper, deels wit met donkerpurperen spikkels.
De bevindingen van een klant:
Ik heb de droogwinner Dunajec gekweekt en op het zakje staat: “de smaak horen wij graag van u”... nou die is geweldig! Wij hebben er soep van gekookt met een heerlijke zachte smaak.

Dit zeldzame lage (niet klimmende) boontje is uit de vergetelheid gered door enthousiaste bonenverzamelaars! Het Eksterboontje is een droogboontje en een naaldboontje in één. Zeer jong geplukt oogst je een mals en verfijnd naaldboontje met een heerlijke bite. Verder gerijpt kan je de peulen doppen of dorsen, zodat de fraaie droge boontjes eruit komen: half zwart en half wit met zwarte spikkels. Deze smaken heerlijk met een zacht “creamy” mondgevoel. De groei is gezond en de oogst zeer groot! In Frankrijk was dit boontje al rond 1900 bekend onder de naam ‘Superlative’ (dat zegt wel iets...) en de Engelsen houden het op Magpie (=Ekster).

Bekende Spaanse witte boon met een speciale vorm: vrij recht en langwerpig als een kort schoolkrijtje. Droog zijn ze 2,5 cm lang en 7 mm dik, gekookt zetten ze nog wat extra op. Oorspronkelijk komt deze klimmende boon uit Noord-Spanje (Asturias), wij verkopen de oorspronkelijke boon, die hier en daar erg duur verkocht wordt. Maak er een heerlijke Fabada van (recepten zie internet)! Ze smelten fluwelig op de tong…

De bonen worden groen als doperwten gedopt, of later als droge boon geoogst. Aromatische Franse lekkernij. Lage plant.

Uit oude Friese traditie! Deze crèmegele lage droogboon heeft een zachte schil en is ideaal als soepboon, maar wordt ook graag met een stukje spek gegeten. De zachte, romige bonensmaak van de soep wordt traditioneel gecombineerd met veel soorten kruiden en bouillons.

Uit oude Friese traditie! Deze crèmegele droogboon is van oorsprong een lage stamboon, maar op een bepaald moment (we weten niet wanneer) ontstonden er spontaan klimmende bonen, daar is ook mee doorgeteeld. Zo heb je per m² meer oogst en doordat de wind vrij door het gewas kan waaien, krijgen stokbonen niet snel te kampen met schimmelziekten. De geoogste bonen hebben een zachte schil en zijn ideaal als soepboon, maar worden ook graag met een stukje spek gegeten. De zachte, romige bonensmaak van de soep wordt traditioneel gecombineerd met veel soorten kruiden en bouillons.

Dat heb je met bonen, die uit een oude traditie komen, overal krijgen ze een andere naam en niemand weet de oorsprong meer. Een klimmende boon, die zowel vers (de gehele peul) als droog kan worden geoogst. De peulen zijn vrij plat en breed en ongeveer 12 cm lang, de bonen hebben bij rijping een prachtige kastanjerode tekening rond de navel. Late zaai is mogelijk, dit ras rijpt bij kouder weer nog prima na. De bekende Engelse schrijver Mat Coward is lovend over dit rasje: “One of my most reliable, heavy-yielding and useful garden crops is a type of climbing bean which I originally got a few years ago fro the Heritage Seed Library. I'm not sure whether it gets its name from its fat, round seeds or as a corruption of "pie" as in piebald - the two-tone beans are very attractive. You can eat the young pods whole, as French beans, but that would be a bit of a waste. I let them grow on to near maturity, when the beans are fully formed and coloured and the pods are starting to turn yellow and floppy.
At this state, I shell the beans and freeze them for use in cooked dishes through the winter. They freeze perfectly, retaining their floury, meaty texture. If you don't have a freezer, simply leave the pods on the plants until they are crisp and store the pea beans as dried beans for boiling.”

Lekker ouderwets droogboontje met citroengele kleur. Kookt tot een heerlijk romige soep. Lage plant.

Uit oude Groningse traditie! Deze gele droogboon heeft een zachte schil en is ideaal als soepboon, kookt dus snel tot pap. De zachte bonensmaak combineert met veel soorten kruiden en bouillons, de ideale basis voor een voedzame soep.

Aan de vergetelheid onttrokken! De boontjes groeien in 16 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je als sperziebonen eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een ZWARTE tekening in de vorm van een lofprijzende engel of een vogel en omgekeerd zien velen er een soldaatje in! De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée of een zachte kekererwt. Heerlijk als humus maar ook in de salade! De planten blijven laag: ongeveer 50 cm.

ZIE 045245. Aan de vergetelheid onttrokken! De boontjes groeien in 16 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je als sperziebonen eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een rood-bruine tekening in de vorm van een lofprijzende engel of een vogel en omgekeerd zien velen er een soldaatje in! De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée of een zachte kekererwt. Heerlijk als humus maar ook in de salade! De planten blijven laag: ongeveer 50 cm.

Aan de vergetelheid onttrokken! De boontjes groeien in 12-14 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je als sperziebonen eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een rood-bruine tekening in de vorm van een monstrans met hostie. De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée of een zachte kekererwt. Heerlijk als humus maar ook in de salade! De planten klimmen langs stokken of gaas: 2-3 m hoog.

Dit prachtige, klimmende droogboontje is al minstens 100 jaar bekend in Australië en daar zeer geliefd vanwege smaak en productie. Na enkele testjaren blijkt het ras ook in Nederland een groot succes. Ieders fantasie wordt geprikkeld bij dergelijke gevlekte boontjes. Zo zien velen er de hemelvaart in gesymboliseerd: een persoon (Maria of Jezus) die bijna achter een donkere wolk verdwijnt. De traditie wil, dat de boontjes op hemelvaartsdag worden gezaaid en op Maria hemelvaartsdag (15 augustus) voor het eerst wordt geoogst.
Anderen zien een donkere heuvel met boerderijfiguren: een stal, een koe of een paard, de boer, etc. De boontjes kunnen vers geoogst worden als sperzieboontje. Later ontstaan de rijpe bonen, die geoogst, gedroogd, en afgesloten jarenlang bewaard kunnen worden.

Stamdroogboon (dus laag blijvend). Een zeer smaakvolle droge boon op vroege afrijping geselecteerd. Oorspronkelijk ontwikkeld middels klassieke plantenveredeling in Canada door het Kentville Research Station te Nova Scotia. Goede opbrengst en ook zeer geschikt als soepboon. Attractief!

Stamdroogboon. Een prachtig, historisch ras waarvan de oorspronkelijke beschrijvingen reeds terug gaan tot voor 1880. Afkomstig van een Amerikaanse verzamelaar, eigenlijk onbekend in Noord-Europa, maar doet het bij ons toch erg goed zo bleek uit meerdere jaars beproevingen. De goede smaak, fraaie uiterlijk (creme met wijnrode vlekken) en vrij ronde zaadvorm maken dit ras tot een welkome telg in de Vreeken-familie….

Dit zeldzame, bijzonder gekleurde boontje kent zijn oorsprong in Zuid-Oost-Europa (onze vindplaats: Rodopen in Bulgarije). Als jonge boon is het een lekkere sperzieboon, uitgerijpt oogst je de prachtige boontjes: wit met een moccakleurig veld en daarin kersrode streepjes… Daarom hebben wij deze naam eraan gegeven. Alleen de kleur al brengt je op culinaire ideëen! Een vrij laat rijpende stokboon: klimmend dus. Uiteindelijk komt deze boon uit Amerika, de gelijkenis met de eveneens late ‘Papa de Rola’ of ‘Dove's Breast’ is treffend. ‘Indian Shield Figure’ of ‘Hidatsa Shield Figure’ is iets afwijkend van kleur en w.s. vroeger oogstbaar.

Een zeer oud, historisch, Nederlands, Gronings ras, geliefd vanwege de fijne witte boontjes. Het zijn klimmende bonen (stokbonen), dat betekent: niet bukken met plukken en een grote oogst. We kunnen jaarlijks maar weinig kopen, dus wees er vroeg bij!
Onze kweker vertelde het volgende mooie verhaal: de bonen heb ik ongeveer in 1970 gekocht op een landbouwbeurs in Warffum. Een oude man maakte me er op attent, hij vertelde me over deze ‘Oldambster Witte’ (spreek uit: ol-dambster). De groene peulen laat je drogen aan de plant tot ze wit zijn. Vervolgens kunnen ze gedopt worden, goed drogen, een weekje in de vriezer (tegen het uitkomen van de eitjes van de bonenkever) en vervolgens koel bewaren. Het is in Groningen een delicatesse en met Nieuwjaarsdag worden ze uit traditie gegeten, verder de hele winter door. (commentaar: Grappig, deze traditie komen we ook tegen in de VS met de Cow Peas, ook een soort droogboon). Deze “Grunninger Dreuge Boon” maken we als volgt klaar: oudejaarsdag in de week zetten, ‘s morgens even afspoelen, tegen 11.00u op een zacht vuur zetten met een stuk spek, verse worst en een droge bink (gepekeld bovenbeen van het varken). Zonder de droge bink moet er wel wat zout bij, samen met een meelderige (=bloemige) aardappel is het een koningsmaal!

Bonen, die minder winderigheid veroorzaken is groot nieuws! Primbonen werden ontwikkeld door de oude Engelse veredelaar Dr. Colin Leakey. In Chili vond hij Manteca bonen, waar de zuigelingen kennelijk geen darmkrampjes van kregen. Hij maakte deze genetisch unieke boon geschikt voor ons klimaat. Een leuk en vooral ook erg lekker crème-groenachtig boontje in een bijna ronde vorm.

Een echt traditioneel Fries ras uit de Friese Wouden (Wâlden). Het ras dreigde uit te sterven, maar o.a. door de activiteiten van de Stichting Wrâldfrucht ligt deze mooie droogboon weer op ons bord! De kleur is violetrood tot donkerbruinrood met rozerode spikkels. De smaak is aangenaam pittig en de boon is na de kook tamelijk stevig. Traditioneel worden de ‘Reade Krobben’ gegeten met uitgebakken gerookt spek en spekvet, soms aangevuld met een lepel azijn. Tegenwoordig worden er bovendien vaak appelmoes en gebakken uien bij geserveerd. Een heel mooi overzicht van moderne en traditionele recepten is te vinden op de website www.waldpyk.com Uiteraard kunnen de bonen ook jong geoogst en als sperziebonen gegeten worden. Een enkel draadje zou de peul wel kunnen hebben. (tekst en foto’s uit www.doedestreekproef.nl) class="desc-group">Droogbonen worden op verschillende manieren geoogst. Sommige rassen zijn met gehele peul ook eetbaar, anderen kunnen alleen vers of (gerijpt) droog gegeten worden. Tip voor het opslaan van droge bonen: om uitkomen van eventuele eitjes van de bonenvlieg te voorkomen plaatst u de goed gedroogde bonen 24 uur in de vriezer.

De rode, Mexicaanse bonen hebben een uitstekende smaak, worden niet melig en worden (afgekoeld) ook in salades gebruikt. Lage plant. Voor 80 planten.

ZELDZAAM BONENRAS!
Een zeer vruchtbare, klimmende boon, waarvan je de peulen vers kan doppen (als een flageoletboon) of geheel droog kan oogsten. De verse boontjes zijn helderblauw, verwacht 6 boontjes per peul en de droge boontjes worden bijna zwart en zijn dan uiteraard lang te bewaren.
Deze prachtige, roze bloeiende boon is door spontane kruisingen ontstaan op het seedsaver veld van Lisa Bloodnick in Apalachin (Bloodnick Farm). Onze Nederlandse kweker vermeerderde het ras verder voor ons... Na enig experimenteren vond Lisa in 2018 dat het ras zuiver genoeg was. Het was een erg nat jaar en ‘Sacre Bleu’ bleek als enige nauwelijks last te hebben van schimmel, wat een prettige eigenschap is voor een boon, die geheel rijp moet worden geoogst!

De grote peulen (20 cm) dragen een flink aantal bonen. Deze stokoude klimmende variëteit is misschien al vanaf de 17e eeuw in Italië ontwikkeld en in de 18e eeuw in Frankrijk gesetteld. Nog steeds is dit ras zeer geliefd vanwege de verfijnde smaak en de zachte zaadhuid. Jong geoogst is de boon als zachte draadloze sperzieboon bijzonder lekker.

Sorry voor de naam, geachte vrouwelijke klant! Het verhaal achter dit klimmende boontje is, dat het één van de eerste draadloze soorten was, dat scheelde veel tijd met 'doppen'. Tijd besparen werd kennelijk niet als positief ervaren… De boon is vers of gedroogd eetbaar, de witte bonen blijven stevig na het koken.

Grote, witte, platte bonen... Proef de subtropen met deze grote Spaanse bonen. De klimmende planten groeien snel en de bonen rijpen vroeg (90 dagen).

Zoals de naam al verraadt, komen de Tarbais boontjes uit de Franse regio Tarbes. Ze werden vroeger (in navolging van de bewoners van Amerika, waar de boon vandaan komt) ook in Frankrijk samen met maïs geteeld, zodat de bonen een steuntje hadden aan de maïsplant. De naam “maïsboon” was vrij gebruikelijk in die tijd... De toptijd van dit oude ras was eind 19e eeuw, toen er bijna 19.000 ha van geteeld werd! Nu wordt deze droogboon vanwege zijn zeer verfijnde smaak (smelt op de tong...), dunne huid en lichte verteerbaarheid sinds 1986 weer professioneel geteeld voor liefhebbers en betere restaurants, veel Fransen kennen dit ras en kweken deze in eigen tuin.

Dit geldt als een van de mooiste droogbonen, voorzover dit objectief te bepalen is natuurlijk... De gele, slanke zaden zijn allemaal verschillend getekend met prachtige, bruinrode cirkellijnen. Heerlijke, rijke smaak met een mooie zachte textuur.

Milde, smakelijke droge laagblijvende (stam)boon. Traditioneel oud ras uit Vermont in New Engeland (VS). Doet het echter ook heel goed in Nederland/Noord-Europa. Geniet van de bijzondere kleur: zalm tot roze zaden met wijnrode spikkels. Sterke planten met goede opbrengsten. Ook geschikt als soepboon. Dit ras uit oude tijden werd jarenlang door Amerikaanse bedrijven gevoerd als paradepaardje.