Bonen

Lekker ouderwets droogboontje met citroengele kleur. Kookt tot een heerlijk romige soep. Lage plant.

Uit oude Groningse traditie! Deze gele droogboon heeft een zachte schil en is ideaal als soepboon, kookt dus snel tot pap. De zachte bonensmaak combineert met veel soorten kruiden en bouillons, de ideale basis voor een voedzame soep.

Aan de vergetelheid onttrokken! De boontjes groeien in 16 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je als sperziebonen eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een ZWARTE tekening in de vorm van een lofprijzende engel of een vogel en omgekeerd zien velen er een soldaatje in! De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée of een zachte kekererwt. Heerlijk als humus maar ook in de salade! De planten blijven laag: ongeveer 50 cm.

ZIE 045245. Aan de vergetelheid onttrokken! De boontjes groeien in 16 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je als sperziebonen eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een rood-bruine tekening in de vorm van een lofprijzende engel of een vogel en omgekeerd zien velen er een soldaatje in! De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée of een zachte kekererwt. Heerlijk als humus maar ook in de salade! De planten blijven laag: ongeveer 50 cm.

Aan de vergetelheid onttrokken! De boontjes groeien in 12-14 cm lange peulen en kunnen droog of vers worden gepeld. Jonge boontjes kan je als sperziebonen eten. Ronde witte boontjes met rondom het naveltje een rood-bruine tekening in de vorm van een monstrans met hostie. De structuur is zacht en de smaak gaat richting tamme kastanjepurée of een zachte kekererwt. Heerlijk als humus maar ook in de salade! De planten klimmen langs stokken of gaas: 2-3 m hoog.

Dit prachtige, klimmende droogboontje is al minstens 100 jaar bekend in Australië en daar zeer geliefd vanwege smaak en productie. Na enkele testjaren blijkt het ras ook in Nederland een groot succes. Ieders fantasie wordt geprikkeld bij dergelijke gevlekte boontjes. Zo zien velen er de hemelvaart in gesymboliseerd: een persoon (Maria of Jezus) die bijna achter een donkere wolk verdwijnt. De traditie wil, dat de boontjes op hemelvaartsdag worden gezaaid en op Maria hemelvaartsdag (15 augustus) voor het eerst wordt geoogst.
Anderen zien een donkere heuvel met boerderijfiguren: een stal, een koe of een paard, de boer, etc. De boontjes kunnen vers geoogst worden als sperzieboontje. Later ontstaan de rijpe bonen, die geoogst, gedroogd, en afgesloten jarenlang bewaard kunnen worden.

Stamdroogboon (dus laag blijvend). Een zeer smaakvolle droge boon op vroege afrijping geselecteerd. Oorspronkelijk ontwikkeld middels klassieke plantenveredeling in Canada door het Kentville Research Station te Nova Scotia. Goede opbrengst en ook zeer geschikt als soepboon. Attractief!

Stamdroogboon. Een prachtig, historisch ras waarvan de oorspronkelijke beschrijvingen reeds terug gaan tot voor 1880. Afkomstig van een Amerikaanse verzamelaar, eigenlijk onbekend in Noord-Europa, maar doet het bij ons toch erg goed zo bleek uit meerdere jaars beproevingen. De goede smaak, fraaie uiterlijk (creme met wijnrode vlekken) en vrij ronde zaadvorm maken dit ras tot een welkome telg in de Vreeken-familie….

Dit zeldzame, bijzonder gekleurde boontje kent zijn oorsprong in Zuid-Oost-Europa (onze vindplaats: Rodopen in Bulgarije). Als jonge boon is het een lekkere sperzieboon, uitgerijpt oogst je de prachtige boontjes: wit met een moccakleurig veld en daarin kersrode streepjes… Daarom hebben wij deze naam eraan gegeven. Alleen de kleur al brengt je op culinaire ideëen! Een vrij laat rijpende stokboon: klimmend dus. Uiteindelijk komt deze boon uit Amerika, de gelijkenis met de eveneens late ‘Papa de Rola’ of ‘Dove's Breast’ is treffend. ‘Indian Shield Figure’ of ‘Hidatsa Shield Figure’ is iets afwijkend van kleur en w.s. vroeger oogstbaar.

Een zeer oud, historisch, Nederlands, Gronings ras, geliefd vanwege de fijne witte boontjes. Het zijn klimmende bonen (stokbonen), dat betekent: niet bukken met plukken en een grote oogst. We kunnen jaarlijks maar weinig kopen, dus wees er vroeg bij!
Onze kweker vertelde het volgende mooie verhaal: de bonen heb ik ongeveer in 1970 gekocht op een landbouwbeurs in Warffum. Een oude man maakte me er op attent, hij vertelde me over deze ‘Oldambster Witte’ (spreek uit: ol-dambster). De groene peulen laat je drogen aan de plant tot ze wit zijn. Vervolgens kunnen ze gedopt worden, goed drogen, een weekje in de vriezer (tegen het uitkomen van de eitjes van de bonenkever) en vervolgens koel bewaren. Het is in Groningen een delicatesse en met Nieuwjaarsdag worden ze uit traditie gegeten, verder de hele winter door. (commentaar: Grappig, deze traditie komen we ook tegen in de VS met de Cow Peas, ook een soort droogboon). Deze “Grunninger Dreuge Boon” maken we als volgt klaar: oudejaarsdag in de week zetten, ‘s morgens even afspoelen, tegen 11.00u op een zacht vuur zetten met een stuk spek, verse worst en een droge bink (gepekeld bovenbeen van het varken). Zonder de droge bink moet er wel wat zout bij, samen met een meelderige (=bloemige) aardappel is het een koningsmaal!

Bonen, die minder winderigheid veroorzaken is groot nieuws! Primbonen werden ontwikkeld door de oude Engelse veredelaar Dr. Colin Leakey. In Chili vond hij Manteca bonen, waar de zuigelingen kennelijk geen darmkrampjes van kregen. Hij maakte deze genetisch unieke boon geschikt voor ons klimaat. Een leuk en vooral ook erg lekker crème-groenachtig boontje in een bijna ronde vorm.

Een echt traditioneel Fries ras uit de Friese Wouden (Wâlden). Het ras dreigde uit te sterven, maar o.a. door de activiteiten van de Stichting Wrâldfrucht ligt deze mooie droogboon weer op ons bord! De kleur is violetrood tot donkerbruinrood met rozerode spikkels. De smaak is aangenaam pittig en de boon is na de kook tamelijk stevig. Traditioneel worden de ‘Reade Krobben’ gegeten met uitgebakken gerookt spek en spekvet, soms aangevuld met een lepel azijn. Tegenwoordig worden er bovendien vaak appelmoes en gebakken uien bij geserveerd. Een heel mooi overzicht van moderne en traditionele recepten is te vinden op de website www.waldpyk.com Uiteraard kunnen de bonen ook jong geoogst en als sperziebonen gegeten worden. Een enkel draadje zou de peul wel kunnen hebben. (tekst en foto’s uit www.doedestreekproef.nl) class="desc-group">Droogbonen worden op verschillende manieren geoogst. Sommige rassen zijn met gehele peul ook eetbaar, anderen kunnen alleen vers of (gerijpt) droog gegeten worden. Tip voor het opslaan van droge bonen: om uitkomen van eventuele eitjes van de bonenvlieg te voorkomen plaatst u de goed gedroogde bonen 24 uur in de vriezer.

De rode, Mexicaanse bonen hebben een uitstekende smaak, worden niet melig en worden (afgekoeld) ook in salades gebruikt. Lage plant. Voor 80 planten.

ZELDZAAM BONENRAS!
Een zeer vruchtbare, klimmende boon, waarvan je de peulen vers kan doppen (als een flageoletboon) of geheel droog kan oogsten. De verse boontjes zijn helderblauw, verwacht 6 boontjes per peul en de droge boontjes worden bijna zwart en zijn dan uiteraard lang te bewaren.
Deze prachtige, roze bloeiende boon is door spontane kruisingen ontstaan op het seedsaver veld van Lisa Bloodnick in Apalachin (Bloodnick Farm). Onze Nederlandse kweker vermeerderde het ras verder voor ons... Na enig experimenteren vond Lisa in 2018 dat het ras zuiver genoeg was. Het was een erg nat jaar en ‘Sacre Bleu’ bleek als enige nauwelijks last te hebben van schimmel, wat een prettige eigenschap is voor een boon, die geheel rijp moet worden geoogst!

De grote peulen (20 cm) dragen een flink aantal bonen. Deze stokoude klimmende variëteit is misschien al vanaf de 17e eeuw in Italië ontwikkeld en in de 18e eeuw in Frankrijk gesetteld. Nog steeds is dit ras zeer geliefd vanwege de verfijnde smaak en de zachte zaadhuid. Jong geoogst is de boon als zachte draadloze sperzieboon bijzonder lekker.

Sorry voor de naam, geachte vrouwelijke klant! Het verhaal achter dit klimmende boontje is, dat het één van de eerste draadloze soorten was, dat scheelde veel tijd met 'doppen'. Tijd besparen werd kennelijk niet als positief ervaren… De boon is vers of gedroogd eetbaar, de witte bonen blijven stevig na het koken.

Grote, witte, platte bonen... Proef de subtropen met deze grote Spaanse bonen. De klimmende planten groeien snel en de bonen rijpen vroeg (90 dagen).

Zoals de naam al verraadt, komen de Tarbais boontjes uit de Franse regio Tarbes. Ze werden vroeger (in navolging van de bewoners van Amerika, waar de boon vandaan komt) ook in Frankrijk samen met maïs geteeld, zodat de bonen een steuntje hadden aan de maïsplant. De naam “maïsboon” was vrij gebruikelijk in die tijd... De toptijd van dit oude ras was eind 19e eeuw, toen er bijna 19.000 ha van geteeld werd! Nu wordt deze droogboon vanwege zijn zeer verfijnde smaak (smelt op de tong...), dunne huid en lichte verteerbaarheid sinds 1986 weer professioneel geteeld voor liefhebbers en betere restaurants, veel Fransen kennen dit ras en kweken deze in eigen tuin.

Dit geldt als een van de mooiste droogbonen, voorzover dit objectief te bepalen is natuurlijk... De gele, slanke zaden zijn allemaal verschillend getekend met prachtige, bruinrode cirkellijnen. Heerlijke, rijke smaak met een mooie zachte textuur.

Milde, smakelijke droge laagblijvende (stam)boon. Traditioneel oud ras uit Vermont in New Engeland (VS). Doet het echter ook heel goed in Nederland/Noord-Europa. Geniet van de bijzondere kleur: zalm tot roze zaden met wijnrode spikkels. Sterke planten met goede opbrengsten. Ook geschikt als soepboon. Dit ras uit oude tijden werd jarenlang door Amerikaanse bedrijven gevoerd als paradepaardje.

Het Wieringer boontje groeide al op Wieringen toen het nog een Zuiderzee-eiland was! Het prachtige droogboontje was eigenlijk zo goed als verdwenen, maar dankzij een naar de VS geëmigreerde Wieringer familie is het boontje weer teruggebracht: dankzij de ijver van Eb de Vries is het boontje weer beschikbaar! Sindsdien wordt dit fijne boontje gekoesterd vanwege uiterlijk: wit met een grote, lichtbruine vlek rond de navel en de smaak: stevig en verfijnd. Het gewas is struikvormig tot middenhoog klimmend (60-150 cm hoog) en geeft een grote oogst. Zeer jong geoogst wedijvert het boontje met menig naaldboontje!

Waar de eerste draadloze boon vandaan komt is in de nevelen der historie gehuld. Zeker is, dat dit draadloze ras al in Noord Amerika bekend was in 1810 en afkomstig van Duitse immigranten. Amerikanen vonden het ontdraden van boontjes kennelijk een typisch huisvrouwenklusje, omdat dit ras weinig tot geen draad heeft ontstond de gekscherende naam "Lazy Housewife"… maar ja, de wasmachine bestond nog niet eens! Overigens geeft de plant een grote oogst aan lange, vlezige bonen, die vers of als droogboon gegeten worden/werden. De droogbonen zullen gemakkelijk stuk koken, rustig laten sudderen dus.

De (ook in het buitenland) beroemde Hollandse witte bonen. Laagblijvend met zalvende smaak.

Een zeer bijzonder, kleurrijk en uniek mengsel van (oude) bonen(land)rassen, cultivars en kruisingen daarvan, uit alle windstreken van de wereld! Uit o.a. Korea, China, Kenia, VS, Zuid-Europa, voormalige Oostblok, enz., enz. Uit de nazaten van honderden kruisingen, zijn voor Noord-West Europa geschikte typen geselecteerd en beproefd. Het betreft dus een zeer unieke en uiterst brede variatie van bonenzaden, waarvan de planten wel goed beproefd zijn en onder de Hollandse omstandigheden geteeld kunnen worden. Ideaal geschikt en leuk om uw eigen favoriete selectie uit te ontwikkelen ! Markeer hiertoe de beste, mooiste of meest unieke planten en ontwikkel zo uw eigen huisselectie! Ongetwijfeld zult u tussen deze collectie ook een aantal typen aantreffen die uiterst geschikt zijn voor gebruik als verse- of sperzieboon. De resterende planten kunt u oogsten en aanwenden voor een dan wel zeer unieke bonensoep! Als “ornament” zijn de zaden –bijvoorbeeld in een glazen fles- een attractieve blikvanger. Kortom: warm aanbevolen.

De naam Yin Yang is niet historisch maar wel raak. Ook de bijnaam "orcabonen" duidt al op het zwart-witte karakter van de droge boontjes, opvallend is het zwarte oog in het witte veld en het witte oog in het zwarte veld… In de zuidelijke VS brengt het eten van dit boontje met nieuwjaar geluk! De niet-klimmende, dus lage bonenplanten geven een flinke oogst van smakelijke droogboontjes.

Na het koken lichtgele, bijna zwavelkleurige droogbonen (vandaar de naam!) met een romige, intense smaak, ze blijven heel na het koken. De kleine bonen zijn vrij rond van vorm. Dit fantastische, historische ras vindt zijn oorsprong in Italië en werd rond 1990 alleen nog rond Loro Ciuffenna (zuidoostelijk van Florence) geteeld. Gelukkig heeft het groeiende bewustzijn voor oude rassen ervoor gezorgd, dat dit ras nu op grotere schaal wordt geteeld in de heuvels langs het Pratomagno gebergte in Noord-Italië. In Italië wordt dit ras op de 100e dag van het jaar gezaaid en heeft daarom de bijnaam “fagiolo del cento”, een andere naam is “burrino” genoemd naar de peervormige, traditionele, gele kaas.

Duivenbonen zijn oeroude bonen, die al in 6000 v. Chr. werden gegeten (wie weet voor hoelang al). We zouden ze dus gerust Adamsbonen kunnen noemen...! De groente kwam in ons land door de Romeinen en heeft de hele Middeleeuwen op zowel mensen- als dierenmenulijst gestaan. Het Cruydt-Boek van Dodoens (1644) noemt de “Kleyne Boonkens” of “Zeeuwsche Boonkens”. Dit kleinste familielid van de tuinboon is zo groot als bruine bonen en vrij rond van vorm. Deze variëteit is lichtbruin van kleur, er bestaan ook witte, donkerrode, groene en zwarte rassen. De smaak is die van een verfijnde tuinboon, maar door de kleine afmeting is het mondgevoel uniek. Menig moderne tuinboon is jaloers op het aroma! Zaai ze flink vroeg: februari-maart, ze kunnen enkele graden vorst verdragen en kunnen i.v.m. vogelvraat (duiven zijn er gek op) het beste voorgezaaid worden of anders 5 cm diep zaaien. De oogst kan vers (veel werk maar erg lekker) of gedroogd plaatsvinden. In Groningen werd vroeger van deze bonen de originele "Mollebonen" klaargemaakt, tegenwoordig gebruikt men daar de grotere paardebonen of tuinbonen voor.

Duivenbonen zijn oeroude bonen, die al in 6000 v. Chr. werden gegeten (wie weet voor hoelang al). We zouden ze dus gerust Adamsbonen kunnen noemen...! De groente kwam in ons land door de Romeinen en heeft de hele Middeleeuwen op zowel mensen- als dierenmenulijst gestaan. Het Cruydt-Boek van Dodoens (1644) noemt de “Kleyne Boonkens” of “Zeeuwsche Boonkens”. Dit kleinste familielid van de tuinboon is zo groot als bruine bonen en vrij rond van vorm. Deze variëteit is violet tot donkerrood van kleur en is een oud Pools ras, dat vanaf 1967 in het westen bekend is. Er bestaan ook lichtbruine, witte, groene en zwarte rassen. De smaak is die van een verfijnde tuinboon, maar door de kleine afmeting is het mondgevoel uniek. Menig moderne tuinboon is jaloers op het aroma! Zaai ze flink vroeg: februari-maart, ze kunnen enkele graden vorst verdragen en kunnen i.v.m. vogelvraat (duiven zijn er gek op) het beste voorgezaaid worden of anders 5 cm diep zaaien. De oogst kan vers (veel werk maar erg lekker) of gedroogd plaatsvinden. In Groningen werd vroeger van deze bonen de originele "Mollebonen" klaargemaakt, tegenwoordig gebruikt men daar de grotere paardebonen of tuinbonen voor.

Duivenbonen zijn oeroude bonen, die al in 6000 v. Chr. werden gegeten (wie weet voor hoelang al). We zouden ze dus gerust Adamsbonen kunnen noemen...! De groente kwam in ons land door de Romeinen en heeft de hele Middeleeuwen op zowel mensen- als dierenmenulijst gestaan. Het Cruydt-Boek van Dodoens (1644) noemt de “Kleyne Boonkens” of “Zeeuwsche Boonkens”. Dit kleinste familielid van de tuinboon is zo groot als bruine bonen en vrij rond van vorm. Deze variëteit is violet tot donkerrood van kleur en is een oud Fins ras, waarvan de oorsprong ons niet bekend is. Er bestaan ook lichtbruine, witte, groene en zwarte rassen. De smaak is die van een verfijnde tuinboon, maar door de kleine afmeting is het mondgevoel uniek. Menig moderne tuinboon is jaloers op het aroma! Zaai ze flink vroeg: februari-maart, ze kunnen enkele graden vorst verdragen en kunnen i.v.m. vogelvraat (duiven zijn er gek op) het beste voorgezaaid worden of anders 5 cm diep zaaien. De oogst kan vers (veel werk maar erg lekker) of gedroogd plaatsvinden. In Groningen werd vroeger van deze bonen de originele "Mollebonen" klaargemaakt, tegenwoordig gebruikt men daar de grotere paardebonen of tuinbonen voor.

Dit familielid van de tuinbonen is wel 3x kleiner dan zijn grote broer, maar met heel veel smaak. Die lekkere bitterheid, waar de ware tuinboonliefhebber dol op is, veroorzaakt door tannine, herbergt dit boontje en maakt deze tot een ware smaakbom!
Door de zeer goede vorstbestendigheid kan je de bonen eigenlijk de hele winter doorzaaien, tenzij we de “pech” hebben van strenge vorst...
Naast voor consumptie worden veldbonen veel geteeld als groenbemester, omdat ze stikstof in de grond kunnen vastleggen.
Boeren gebruiken de gedroogde en vervolgens gemalen bonen als zeer eiwitrijk voer voor koeien. Rond 1990 verdween de teelt van veldbonen als eiwitrijk gewas bijna geheel. Er is echter weer interesse in dit gewas in het kader van vergroening en als teelt van eigen veevoer, deze vervangt dan de sojabonen.
Veldbonen werden voor het eerst geteeld in Midden Azië: Irak en Iran, vermoedelijk in het Bronzen Tijdperk. De bonen worden al een paar duizend jaar in Noord-West Europa geteeld. Pas in de Middeleeuwen ontstonden de grootzadige tuinbonen.
1 kg is voor 75 m²