Rest eetbare planten

Wie kent niet de heerlijke geur van tijm…? Smaakmaker (in kleine beetjes) bij vrijwel alle gerechten, zeker als ze zwaar op de maag liggen, tijm stimuleert nl. de spijsvertering. Geef ze een droog plekje in de zon en knip de takjes met donkergroene blaadjes regelmatig, de plant verjongt zich dan voortdurend. Een strenge winter, gecombineerd met een natte plek is funest.

Wie kent niet de heerlijke geur van tijm…? Bedenk daar een vleugje smaak en geur van citroen bij! Smaakmaker (in kleine beetjes) bij vrijwel alle gerechten, zeker als ze zwaar op de maag liggen, tijm stimuleert nl. de spijsvertering. Geef ze een droog plekje in de zon en knip de takjes met donkergroene blaadjes regelmatig, de plant verjongt zich dan voortdurend. Een strenge winter, gecombineerd met een natte plek is funest.

Een vrolijk kruipertje met geelbont blad: groen met een goudgeel randje. In het voorbijgaan even met uw hand er doorheen: heerlijk mengsel van citroen en tijm komt u tegemoet!

Zilvergroen met een wit randje en lilaroze bloemtrosjes: dat typeert dit naar citroen geurende en naar tijm en citroen smakende frisse plantje.

Bijna plat op de grond groeit dit naar citroen geurend (en smakend) kruipertje. Het geel met groene blad geeft een speels effect, een deel van de blaadjes is groen, een ander deel bont en de rest geel.

Een typische tijm, dat in het wild voorkomt op Corsica, Sardinië en Majorca. De opvallende smaak en geur is een mix van tijm en karwij en dient in de keuken voor beide kruiden. Geef de planten een zonnige plaats met goede afwatering. Het kleine, iets harige blad groeit aan kruipende stengels. De planten tooien zich met lichtroze lipbloemetjes, die populair zijn bij vlinders, bijen en andere insecten. In ons land voor eenjarig gebruik, maar in de kas te overwinteren.

De geur en smaak van Oregano komt duidelijk door bij deze tijm! Naast keukengebruik is dit ook een favoriete tijm vanwege de rijke bloei in de siertuin.

Deze smakelijke kruising uit Spanje is verbazend winterhard en zeer smakelijk. De groei is compact en de bloei bijna wit.

Valeriaan is een veelzijdige plant: veel eetbare delen, geneeskrachtig en geestverruimend. Wees voorzichtig met het gebruik en bereid je ook voor op een gemakkelijke, flinke groei van deze winterharde plant. De zaden zijn eetbaar, van de bladeren en wortels wordt een belangrijke olie gemaakt, dat ijs en bakgerechten van een kruidige smaak voorziet.
Gedroogde wortels worden gebruikt voor een preparaat dat het bekende rustgevende effect geeft, lees je goed in over de beperkingen: gevaarlijk voor leverpatiënten en kans op verslaving, etc.
De planten kunnen woekeren, dus omringen met anti-worteldoek of planten in een grote kuip verdient aanbeveling. Ze worden ongeveer 1 m hoog met fraai geveerd blad en lichtroze bloemen in een schermvorm.

Boeiend om te zien van welke plant er vanille wordt gemaakt! De witte bloemen moeten met de hand worden bestoven, vervolgens is er een kans op vruchtvorming. Na behandeling van de vrucht (verwarmen, drogen, fermenteren…) ontstaat de heerlijk zoete vanille!
WE LEVEREN ZEER JONGE PLANTJES, RETOURNEREN IS GEEN OPTIE.

ELK JAAR VANAF MEI, JUNI LEVERBAAR TOT DE VOORRAAD OP IS.
Dit meerjarige gras is (zeldzaam maar) inheems in Nederland, opvallend is de toffee-achtige hooigeur! De hoogte varieert tussen 20-100 cm afhankelijk van grondsoort en vochttoevoer. Vroeger werd het gras op heiligendagen voor kerkdeuren gestrooid. In Frankrijk is het gebruik bekend als smaakstof in snoep, tabak, limonade en parfums. In Rusland en Polen is het oude gebruik als thee en het huidige gebruik als smaakmaker in wodka bekend. De Indianen in Noord-Amerika gebruiken de plant bij rituelen en maken van de lange bladeren manden.

Werkelijk een sieraad, dit zeer fijne rood-bronskleurige blad met later de gele schermbloemen. De plant is meerjarig en overwintert gemakkelijk in niet te natte gronden. Het aromatische, naar anijs smakende blad wordt o.a. gebruikt in visgerechten. De zaden kan je meebakken in brood, cake, gebak e.d. of meekoken in soepen.

Wie wil dat niet... door eten verjongd worden. In India kent dit kruid een grote populariteit: eetbaar zijn de jonge scheuten, jonge blaadjes en de wortel, alle 3 in gekookte of gebakken vorm: een zachte smaak. Het zaad geeft vermalen een goede smaak aan baksels...
Daarnaast (en vandaar de naam) heeft de hele plant een rijke traditie van geneeskracht, lees het internet er maar op na! Er worden serieus meerdere geneesmiddelen gemaakt van dit kostbare plantje. De planten groeien gemakkelijk op arme en rijke grond, niet te nat en op een zonnige plaats. Geniet van dit nachtbloeiertje, ze blijven tamelijk klein: 10-50 cm en bloeien met trosjes roze bloemetjes. De planten zijn meerjarig, maar verdragen geen vorst, binnenhalen dus in de winter.

VANAF OKTOBER - NOVEMBER LEVERBAAR TOT DE VOORRAAD OP IS!
Deze roos groeit flink, tot wel 2 m hoogte, je kan de plant gemakkelijk langs een rekje laten groeien. Een halfbeschaduwde tot zonnige plaats is ideaal voor deze zeer vorstbestendige, bijna doornloze struik. De lichtroze bloemblaadjes zijn populair in rozenwater, cake, desserts etc. De vruchten (bottels) zijn ideaal voor jam of gedroogd voor thee. Snijd de vruchtjes open en verwijder de haartjes die onder de zaden zichtbaar zijn. De zaden zitten vol vitamine E!
OMDAT ONZE ROZEN SLECHTS 1X (HOOGUIT 2X) PER JAAR LEVERBAAR ZIJN, KAN DE WACHTTIJD LANG ZIJN.

Een heerlijke bladpeper: vooral vleesgerechten, maar ook nootjes, citroen, garnalen etc. worden ingerold. Een populaire snack in Azië! De plant kan ‘s zomers op een schaduwplekje naar buiten, ‘s winters als kamerplant binnen.

Een bijzonder Australisch viooltje, dat kruipt of hangt! Naast deze unieke groei geeft het plantje frisse blaadjes met lichtblauwe bloemetjes. Alles aan de plant is eetbaar, maar de bloemetjes zijn het meest smakelijk.

VANAF OKTOBER - NOVEMBER LEVERBAAR TOT DE VOORRAAD OP IS!
Dit is een van de gezondste rozen, want de vruchten bevatten het hoogste Vitamine-C gehalte van alle bottelrozen. Rozenbottels doen niet onder voor de vele ‘superfoods’, die menig bewuste eter het hart sneller doet kloppen! Naast vitamine C zit er ook vitamine A, B, E en K in rozenbottels. Deze Pillnitzer Vitamineroos 'Pi Ro 3' is ontstaan uit een kruising van Rosa dumalis met Rosa pendulina var salaevensis. De struiken hebben een flinke groeikracht op alle gronden en worden 1-2 meter groot, ze groeien breed uit en bevatten heel weinig stekels. De donkerrode bottels zijn 3x1,5 cm, donkerrood en hebben een vitamine-C gehalte van 1150 mg per 100 g vruchtgewicht. We moeten uiteraard het voorafgaande wonder niet vergeten: de talrijke bloemen (3-4 cm, enkelbloemig) zijn lichtroze en bloeien in juni. De bladeren hebben een opvallende gele herfstkleur.
OMDAT ONZE ROZEN SLECHTS 1X (HOOGUIT 2X) PER JAAR LEVERBAAR ZIJN, KAN DE WACHTTIJD LANG ZIJN.

Dit kruid is weer volop in de belangstelling en niet onterecht: de frisse muntsmaak leent zich voor een heerlijke thee. Een enkel gesnipperd blaadje geeft salades of jonge groentes (worteltjes, peultjes, erwtjes, krieltjes) een levendig aroma! De mentholgeur, die de plant na flinke kneuzing verspreidt frist de hele tuin op…. De planten werden al in de oudheid in Egypte gebruikt; de Romeinen brachten ze waarschijnlijk in West-Europa. Geef de plant een zonnige plek, ze breiden zich flink uit, teelt in een kuip is dus handig. Zongedroogd blad kan worden gesnipperd en bewaard. Hoogte van het blad 50cm, inclusief bloei: 1-1,5 m.

Een sierlijk kamerplantje, dat ‘s zomers graag buiten groeit. Het dikke, sappige blad heeft een zeer aromatische kamfer- en muntgeur en wordt ook als zodanig aangewend: ideaal om vlees- en visgerechten op smaak te brengen. Het aardige van kamerplantjes is, dat je ze 4 seizoenen tot je beschikking hebt!

Een voluit Chinese, medicinale plant. Bij ons gedraagt de plant zich als een meerjarige, winterharde klimmer. Als de plant na enige jaren volwassen is verschijnen in de lente de trossen met lichtroze, hangende bloemen gevolgd door aren met felrode bessen. Deze bessen hebben een rustgevende en stimulerende werking. Je zou kunnen zeggen, dat dit de klimmende Ginseng is... Gebruik de bessen alleen bij volle afrijping. Ze hebben zure, zoete, zoute, hete en bitter smaken in zich! Vandaar de Chinese naam “Wu-Wei-Zi”, wat dus “Vijf-Smaken-Vrucht” betekent.

Dit is een heemplant, dus uitstekend voor verwildering. De basis wordt gevormd door fijne in kransen groeiende, eetbare blaadjes, gevolgd door gele, fijne bloemetjes in flinke trosjes. Deze verspreiden een heerlijk zoete geur! Hierom werden de gedroogde bloemen vroeger tussen de lakens gelegd om vlooien te verdrijven. De bloemen worden veel toegepast als veelzijdige verfplant in voedsel en kleding, maar ook om in kaas het stremsel van de wei te scheiden (coaguleren). Tenslotte kunnen de zaden ook geroosterd worden tot een koffievervanger en de bloemtoppen geven een prettig, bitter drankje.

Wasabi is een zeer scherpe specerij uit de Japanse keuken, die vaak gebruikt wordt bij sushi- en andere visgerechten. De op mosterd gelijkende substantie wordt gemaakt van de wortels, die op de mierikswortel lijken maar een opvallend groene kleur hebben. Wasabi wordt onder meer in tubes en in poedervorm op de markt gebracht. De meeste Wasabi die op de markt aangeboden wordt, is geen echte, maar een imitatie, die gemaakt is van groengekleurde radijs, of een mengsel van mierikswortel, radijs, mosterd en bladgroen.
Door ze zelf te telen kan je in elk geval genieten van het zacht pittige blad en de smakelijke bloemtros. De wortels ontstaan na enkele jaren groei en alleen bij constant doorstromend water. Houd in elk geval de plant goed vochtig, ze zijn tamelijk winterhard maar houden niet van een zwaar blad- of sneeuwdek. Lukt het ooit om wortels te telen? Rasp ze altijd vers! Echte verse Wasabi is een sensatie, enkele seconden super heet en dan zacht wegvagend!

Prachtig kruipend plantje met dikke, succulente blaadjes en helderwitte bloemetjes on-top. De plantjes houden van veel water, moeras en kunnen zelfs in het water groeien! In veel tropische landen al eeuwen in gebruik als geneeskrachtig kruid, zowel uit- als inwendig. Bekend is het gebruik als zenuwversterker, geheugenverbeteraar en kalmerend middel. Maar ook tegen kaalheid, astma, ontstekingen etc. Uiteraard is gebruik voor ieders eigen verantwoording en het effect valt niet onder onze garantie.

Beroemde, traditioneel medische en in veel gerechten gebruikte plant uit Zuid Azië, Oost-Afrika en Australië. Planten houden van veel vocht, houd de grond dus met mulch bedekt. Ze groeien zelfs in ondiepe vijvertjes. Het blad wordt vaak rauw gegeten in salades of bij “inrol”-gerechten en heeft een aangename, kruidige smaak.
Medisch wordt o.a. wondheling en remming van ontstekingen toegedicht aan deze plant. Maar ook prachtige resultaten in het seksleven en andere vitaliteiten staan op het menu! Het leuke, ronde blad groeit aan lange uitlopers (navels), de plant blijft laag en gaat in een pot sierlijk hangen. De kleine roze bloemetjes rijpen tot paarsrode vruchtjes.

Lekker pittig blad, heerlijk door de salade en zeer populair in de Japanse keuken. Waterpeper is uit de familie van de duizendknoopachtigen en groeit van oorsprong op vochtige plaatsen in de subtropen. De eenjarige plant zaait zich bij ons uit en kiemt dan het jaar erna na wat harken door de grond. Waterpeper houdt van vocht en lichte schaduw. Eet jonge scheuten, aan het begin van de bloeitijd, en gekiemde zaden in salades. De bladeren kunnen ook gedroogd worden. Hoewel de plant heel gezond is mag het rauw niet in grote hoeveelheden gegeten worden, houd het dus als smaakmaker! Na het roerbakken kunnen overigens wel grotere hoeveelheden worden gegeten. Waterpeper bevat veel vitamine C, ijzer, calcium, fosfor, magnesium en rutine. De smaak is behoorlijk peperig.

Een van de weinige soorten van dit geslacht waarvan het blad eetbaar is! In Japan (Seri) en in Korea (Minari) en verder in China, India, Maleisië (Ulam), Vietnam, Thailand (phakchi lom) maar ook in Italië een populaire groente, waarvan de jonge uitlopers het lekkerst zijn. De Japanners gebruiken het blad als ingrediënt bij een symbolische voorjaarsmaaltijd. Het blad heeft qua smaak de combinatie van wortelen en peterselie en bevat veel mineralen en vitaminen! Geef ze een vochtige tot natte plaats.

Deze winterharde vetplant met grijsgroen blad bloeit op ongeveer 10-30 cm hoogte met gele schermbloemen. Geef ze een zonnige plaats, vochtig maar goed gedraineerd, ze kunnen een lange periode van droogte doorstaan.
Het extract van de wortels worden in de natuurgenezing aangewend ter verbetering van je gemoedstoestand, verlichting van depressies, verbetering van prestaties en rustgevend. Het proberen waard dus! De wortels zijn na 3 jaar groei te oogsten.

Uit opgravingen is komen vast te staan dat al in 2000 v. Chr. (toen de bronstijd net begon) het bietenblad in de Oude Wereld werd gegeten en geofferd. De plant groeit wild langs oceanen en zeeën, maar de teelt lukt ook prima op de klei. Het dikke blad tijdig oogsten voor een zeer gezonde salade (vitamine A, C en vele mineralen) en geniet van de frisse, knapperige “bite”!

Een prachtige plant met gekruld, blauwgroen blad. Meerjarig en zeer winterhard. De oogst is het 2e of 3e jaar. De plant wordt dan vanaf januari bedekt met een pot van 30-40 cm, om zodoende de jonge scheuten te bleken. De scheuten smaken heerlijk mals. In de zomer zal de plant gaan bloeien, de bloemsteeltjes (in knop) zijn ook een lekkernij!

Zuid-Chileense groenblijvende boom met bijzondere eigenschappen. De plant kan goed gedijen in een (grote) pot, maar bij ons in de vollegrond op een tamelijk droge plaats zal ook zeker lukken, aangezien 12 graden vorst goed wordt doorstaan. Het uiterlijk: stevig, leerachtig blad met witte, fraai gevormde bloemetjes uitgroeiend in donkerblauwe bessen. Bewoners van het Andes-gebergte aldaar gebruiken de boom al eeuwen voor het maken van zeep. De binnenste bast wordt vermalen tot poeder en schuimt in water! De geur van het hout, dat overigens ook goed timmerhout is, maakt deze geschikt als basis voor parfums. Uit de schors wordt Quillaia gewonnen (E999), bekend als schuimmiddel in drankjes (bier) en andere levensmiddelen. De saponine uit de schors helpt bij hoesten e.d. Kortom: nuttigheid te over!

Ideaal als menging in salades: voor een lekkere pittige touch! Op lange zeereizen nam men vroeger een vat gezouten lepelblad mee, het werd gegeten ter voorkoming van scheurbuik. Toen wist men nog niet eens dat het blad extreem veel vitamine C bevat. Geneeskrachtig verhoogt lepelblad de eetlust en bevordert de spijsvertering. Verder wordt gal en lever positief beïnvloed, wat weer verzachtend werkt op jicht en reuma. De meerjarige plant is wintergroen en groeit van oorsprong in brakwatergebieden. Bij teelt met zoet en zout water worden de blaadjes kleiner dan in zoetwatergebieden. De plantjes zijn wintergroen, in een zachte winter (of in de kas) kan dus doorgeoogst worden! (bron (o.a.): Kruidenencyclopedie door Nico Vermeulen)

Zeevenkel is een inheemse schermbloemige, die langs de zee te vinden is. Zoals alle planten onder zulke omstandigheden, heeft zeevenkel korte dikke bladeren om zo min mogelijk water te verliezen door verdamping. Zeevenkel is in Nederland en Belgie erg zeldzaam, maar komt op rotskusten in de het Zuiden van Europa veel voor. De plant is niet bestand tegen strenge vorst, enige bescherming is dus aan te bevelen. Zeevenkel heeft een uitgesproken smaak met het opvallende typische zilte van veel zeegroenten. Je gebruikt de jonge bladeren, vers en rauw; eventueel gemarineerd in azijn, citroen, olijfolie en zout. De jonge bloemknoppen, bloemen en zaadpeulen zijn eetbaar en stengels en bladeren kunnen gekookt worden als asperges.
Voor de specialist een botanische beschrijving: Dit is de enige soort in het geslacht Crithmum. De botanische naam Crithmum komt van het Oudgriekse 'krithe' dat gerst betekent vanwege de overeenkomst van de vrucht met een gerstekorrel. De plant wordt 20-50 cm hoog en de stengel is aan de voet verhout. Ook de wortels zijn houtig. De wortelbladeren zijn dubbel geveerd. De blaadjes van de eerste orde zijn gesteeld en die van de tweede orde vlezig, aan de voet versmald en met gave bladrand. De tot 7 cm lange bladeren zijn aromatisch. Zeevenkel bloeit van juli tot oktober met samengestelde schermen, die bestaan uit acht tot zesendertig stralen met vijf tot tien omwindselbladen en -blaadjes.
De bloempjes zijn geelgroen of wit van kleur. De 5-6 mm lange, olijfgroene tot paarse vrucht is een tweedelige splitvrucht en heeft weinig uitstekende ribben. De deelvruchtjes zijn sponsachtig, op doorsnede breed-driehoekig en bevatten een enkel zaadje. De vruchten worden door het water verspreid.
Namen in andere talen: Duits: Meerfenchel, Engels: Rock Samphire, Español: Hinojo Marino, Frans: Fenouil de Mer.

Een bijzondere smaakmaker! Familie van de Citroenverbena (Vervaine). Het blad heeft een kruidige, zoete smaak (lekker om een blaadje zo te kauwen) en is een topper voor de thee. De Azteken noemen het kruid "Tzopelic Xihuitl" en gebruikten de thee tegen hoesten (mint en honing in 1!). De blaadjes bevatten 1000-1500x meer zoetstof dan suiker, maar vanwege de kamfer in het blad mag deze niet geconcentreerd worden tot zoetstof. Een handje blaadjes door de sla, rabarber, bietjes en wortelen geven een uniek smaakeffect! Als sierplantje is dit witbloeiende, breed uitgroeiende plantje bepaald niet onverdienstelijk: niet hoger dan 30 cm en een overdaad aan witte bloemtrosjes, vergelijkbaar met sierverbena en lantana. Vorstvrij overwinteren, de wortels lopen weer uit. Koppert Cress noemt de bloemetjes van deze plant Dushi Buttons.

Een zeer oud cultuurgewas met dikke houtige wortels, waaruit zoethout en drop worden bereid. Bovengronds is de plant ook de moeite waard: los groeiend, geveerd blad met bovenin een trosje lichtroze vlinderbloemetjes. Zoethout heeft een verfrissend effect op de luchtwegen.

Een Japans Kalmoesgras met bijzondere smaakeigenschappen: iets drop en fris anijs. Het blad is heerlijk in een kruidenthee, jong blad door salades of bij desserts. De wortelneusjes zijn smakelijk in de wok. Het gras is vorstbestendig en houdt van zon en vocht, groeihoogte 30 cm. Af en toe terugknippen zorgt voor frisse groei. De plant leent zich voor aanplant langs vijvers of tussen stapstenen voor een mooi Japans effect.

Het zaad, de gele bloemetjes en het varenachtige blad hebben een heerlijke, kamferachtige geur... dit maakt de plant al heel aantrekkelijk! Een beetje van de gedroogde plant door je kussen geeft een rustgevend effect. Maar voordat we gaan oogsten, eerst de plant zelf: deze groeit wel tot 2 meter hoog en is een prachtige éénjarige afscheiding voor een veranderlijke tuin. Al eeuwenlang is in China de geneeskrachtige werking bekend: koortsverlagend en bacteriedodend. Het Artemisinine-gen, dat in deze plant wordt gevonden blijkt veelbelovend voor de medicatie tegen malaria te zijn. Ook zijn er veelbelovende onderzoeken bekend met positieve uitslagen tegen kanker. We verwijzen naar externe bronnen op internet, gebruik op eigen verantwoordelijkheid. De blaadjes kunnen overigens ook als pittige bittermaker door salades.
Voor meer info, zie ook 880114

Deze zilte plant komt in ons land in het wild voor op kwelders, waar het zoute water af en toe overheen gaat. Het is niet de echte Lamsoor (Limonium vulgare) maar wel de enige eetbare “Lamsoor”! Het jonge blad is eetbaar in de salade of kort geroerbakt. Teel ze bij voorkeur op brakke grond of maak je eigen zoute plantenbak. Het 2e jaar gaat de plant rijk bloeien met witte of lichtblauwe asterbloemetjes, de bijen zijn er gek op!

Zeldzame zuring, die geheel roodbladig is. Regelmatig terugknippen geeft voortdurend jong aanwas, die heerlijk is als zuurtje in de gemengde sla. Uiteraard zijn alle zuringrecepten ook van toepassing op deze fraaie planten! De soort is afkomstig uit Canada, we zoeken nog naar de juiste benaming. Wie helpt mee?

Het bijzondere van deze zuring is, dat deze niet bloeit. Dit soort blijft dus ijverig nieuwe blaadjes maken! Heerlijk: enkele jonge blaadjes (voor een citroensmaak) door de sla, niet teveel gebruiken. Zuringpap of blommepap is een traditioneel gerecht: (karne)melk, bloem, rozijnen, suiker, stroop en zuring…. Lekker! Zuring door de soep maakt deze bondiger en gezonder! De wortels zijn ook eetbaar. Medicinaal werkt zuring ontgiftigend, laxerend, koortsremmend en darmregulerend.

Prachtig open groeiende plant met groengele schermbloemen. Komt nog zeer zelden voor in Nederland. De jonge scheuten en bladstelen zijn aromatisch in soepen, de zaden worden soms mee gemengd met het specerij peperpoeder . Tweejarig.