Bonen

Dit prachtige, klimmende droogboontje is al minstens 100 jaar bekend in Australië en daar zeer geliefd vanwege smaak en productie. Na enkele testjaren blijkt het ras ook in Nederland een groot succes. Ieders fantasie wordt geprikkeld bij dergelijke gevlekte boontjes. Zo zien velen er de hemelvaart in gesymboliseerd: een persoon (Maria of Jezus) die bijna achter een donkere wolk verdwijnt. De traditie wil, dat de boontjes op hemelvaartsdag worden gezaaid en op Maria hemelvaartsdag (15 augustus) voor het eerst wordt geoogst.
Anderen zien een donkere heuvel met boerderijfiguren: een stal, een koe of een paard, de boer, etc. De boontjes kunnen vers geoogst worden als sperzieboontje. Later ontstaan de rijpe bonen, die geoogst, gedroogd, en afgesloten jarenlang bewaard kunnen worden.

Stamdroogboon (dus laag blijvend). Een zeer smaakvolle droge boon op vroege afrijping geselecteerd. Oorspronkelijk ontwikkeld middels klassieke plantenveredeling in Canada door het Kentville Research Station te Nova Scotia. Goede opbrengst en ook zeer geschikt als soepboon. Attractief!

Stamdroogboon. Een prachtig, historisch ras waarvan de oorspronkelijke beschrijvingen reeds terug gaan tot voor 1880. Afkomstig van een Amerikaanse verzamelaar, eigenlijk onbekend in Noord-Europa, maar doet het bij ons toch erg goed zo bleek uit meerdere jaars beproevingen. De goede smaak, fraaie uiterlijk (creme met wijnrode vlekken) en vrij ronde zaadvorm maken dit ras tot een welkome telg in de Vreeken-familie….

Dit zeldzame, bijzonder gekleurde boontje kent zijn oorsprong in Zuid-Oost-Europa (onze vindplaats: Rodopen in Bulgarije). Als jonge boon is het een lekkere sperzieboon, uitgerijpt oogst je de prachtige boontjes: wit met een moccakleurig veld en daarin kersrode streepjes… Daarom hebben wij deze naam eraan gegeven. Alleen de kleur al brengt je op culinaire ideëen! Een vrij laat rijpende stokboon: klimmend dus. Uiteindelijk komt deze boon uit Amerika, de gelijkenis met de eveneens late ‘Papa de Rola’ of ‘Dove's Breast’ is treffend. ‘Indian Shield Figure’ of ‘Hidatsa Shield Figure’ is iets afwijkend van kleur en w.s. vroeger oogstbaar.

Een zeer oud, historisch, Nederlands, Gronings ras, geliefd vanwege de fijne witte boontjes. Het zijn klimmende bonen (stokbonen), dat betekent: niet bukken met plukken en een grote oogst. We kunnen jaarlijks maar weinig kopen, dus wees er vroeg bij!
Onze kweker vertelde het volgende mooie verhaal: de bonen heb ik ongeveer in 1970 gekocht op een landbouwbeurs in Warffum. Een oude man maakte me er op attent, hij vertelde me over deze ‘Oldambster Witte’ (spreek uit: ol-dambster). De groene peulen laat je drogen aan de plant tot ze wit zijn. Vervolgens kunnen ze gedopt worden, goed drogen, een weekje in de vriezer (tegen het uitkomen van de eitjes van de bonenkever) en vervolgens koel bewaren. Het is in Groningen een delicatesse en met Nieuwjaarsdag worden ze uit traditie gegeten, verder de hele winter door. (commentaar: Grappig, deze traditie komen we ook tegen in de VS met de Cow Peas, ook een soort droogboon). Deze “Grunninger Dreuge Boon” maken we als volgt klaar: oudejaarsdag in de week zetten, ‘s morgens even afspoelen, tegen 11.00u op een zacht vuur zetten met een stuk spek, verse worst en een droge bink (gepekeld bovenbeen van het varken). Zonder de droge bink moet er wel wat zout bij, samen met een meelderige (=bloemige) aardappel is het een koningsmaal!

Bonen, die minder winderigheid veroorzaken is groot nieuws! Primbonen werden ontwikkeld door de oude Engelse veredelaar Dr. Colin Leakey. In Chili vond hij Manteca bonen, waar de zuigelingen kennelijk geen darmkrampjes van kregen. Hij maakte deze genetisch unieke boon geschikt voor ons klimaat. Een leuk en vooral ook erg lekker crème-groenachtig boontje in een bijna ronde vorm.

Een echt traditioneel Fries ras uit de Friese Wouden (Wâlden). Het ras dreigde uit te sterven, maar o.a. door de activiteiten van de Stichting Wrâldfrucht ligt deze mooie droogboon weer op ons bord! De kleur is violetrood tot donkerbruinrood met rozerode spikkels. De smaak is aangenaam pittig en de boon is na de kook tamelijk stevig. Traditioneel worden de ‘Reade Krobben’ gegeten met uitgebakken gerookt spek en spekvet, soms aangevuld met een lepel azijn. Tegenwoordig worden er bovendien vaak appelmoes en gebakken uien bij geserveerd. Een heel mooi overzicht van moderne en traditionele recepten is te vinden op de website www.waldpyk.com Uiteraard kunnen de bonen ook jong geoogst en als sperziebonen gegeten worden. Een enkel draadje zou de peul wel kunnen hebben. (tekst en foto’s uit www.doedestreekproef.nl) class="desc-group">Droogbonen worden op verschillende manieren geoogst. Sommige rassen zijn met gehele peul ook eetbaar, anderen kunnen alleen vers of (gerijpt) droog gegeten worden. Tip voor het opslaan van droge bonen: om uitkomen van eventuele eitjes van de bonenvlieg te voorkomen plaatst u de goed gedroogde bonen 24 uur in de vriezer.

De rode, Mexicaanse bonen hebben een uitstekende smaak, worden niet melig en worden (afgekoeld) ook in salades gebruikt. Lage plant. Voor 80 planten.

ZELDZAAM BONENRAS!
Een zeer vruchtbare, klimmende boon, waarvan je de peulen vers kan doppen (als een flageoletboon) of geheel droog kan oogsten. De verse boontjes zijn helderblauw, verwacht 6 boontjes per peul en de droge boontjes worden bijna zwart en zijn dan uiteraard lang te bewaren.
Deze prachtige, roze bloeiende boon is door spontane kruisingen ontstaan op het seedsaver veld van Lisa Bloodnick in Apalachin (Bloodnick Farm). Onze Nederlandse kweker vermeerderde het ras verder voor ons... Na enig experimenteren vond Lisa in 2018 dat het ras zuiver genoeg was. Het was een erg nat jaar en ‘Sacre Bleu’ bleek als enige nauwelijks last te hebben van schimmel, wat een prettige eigenschap is voor een boon, die geheel rijp moet worden geoogst!

De grote peulen (20 cm) dragen een flink aantal bonen. Deze stokoude klimmende variëteit is misschien al vanaf de 17e eeuw in Italië ontwikkeld en in de 18e eeuw in Frankrijk gesetteld. Nog steeds is dit ras zeer geliefd vanwege de verfijnde smaak en de zachte zaadhuid. Jong geoogst is de boon als zachte draadloze sperzieboon bijzonder lekker.

Sorry voor de naam, geachte vrouwelijke klant! Het verhaal achter dit klimmende boontje is, dat het één van de eerste draadloze soorten was, dat scheelde veel tijd met 'doppen'. Tijd besparen werd kennelijk niet als positief ervaren… De boon is vers of gedroogd eetbaar, de witte bonen blijven stevig na het koken.

Grote, witte, platte bonen... Proef de subtropen met deze grote Spaanse bonen. De klimmende planten groeien snel en de bonen rijpen vroeg (90 dagen).

Zoals de naam al verraadt, komen de Tarbais boontjes uit de Franse regio Tarbes. Ze werden vroeger (in navolging van de bewoners van Amerika, waar de boon vandaan komt) ook in Frankrijk samen met maïs geteeld, zodat de bonen een steuntje hadden aan de maïsplant. De naam “maïsboon” was vrij gebruikelijk in die tijd... De toptijd van dit oude ras was eind 19e eeuw, toen er bijna 19.000 ha van geteeld werd! Nu wordt deze droogboon vanwege zijn zeer verfijnde smaak (smelt op de tong...), dunne huid en lichte verteerbaarheid sinds 1986 weer professioneel geteeld voor liefhebbers en betere restaurants, veel Fransen kennen dit ras en kweken deze in eigen tuin.

Dit geldt als een van de mooiste droogbonen, voorzover dit objectief te bepalen is natuurlijk... De gele, slanke zaden zijn allemaal verschillend getekend met prachtige, bruinrode cirkellijnen. Heerlijke, rijke smaak met een mooie zachte textuur.

Milde, smakelijke droge laagblijvende (stam)boon. Traditioneel oud ras uit Vermont in New Engeland (VS). Doet het echter ook heel goed in Nederland/Noord-Europa. Geniet van de bijzondere kleur: zalm tot roze zaden met wijnrode spikkels. Sterke planten met goede opbrengsten. Ook geschikt als soepboon. Dit ras uit oude tijden werd jarenlang door Amerikaanse bedrijven gevoerd als paradepaardje.