Opera Zuid durft de grenzen van het genre op te zoeken en presenteert een onbekende Amerikaanse opera van Kurt Weill. Die opera is tegelijk licht en klassiek en brengt op de Nederlandse bühnes een Broadway-sfeer en die het publiek verbaast door een combinatie van muziek, theater, spektakel, acrobatiek en lichamelijke en vocale lenigheid.
door Camiel Hamans
“Zowel Opera Zuid als ikzelf hebben goud in handen met Kurt Weills Lady in the Dark”, begint sopraan Maartje Rammeloo het gesprek in de artiestenfoyer van het Maastrichtse Theater aan het Vrijthof. “Het is muziektheater op de grens van opera en musical en een van Weills grote successen op Broadway na zijn vlucht uit nazi-Duitsland. Niet alleen het verhaal is avontuurlijk van afwisseling, maar ook het artistieke concept van de Britse regisseur Anna Pool, de voorstelling en de totale productie. Opera Zuid doorbreekt hiermee de barrières van het genre: zang, dans, acteren, acrobatiek, alles zit erin. Het is zowel opera als de wereld van Bette Davis.”
“Het stuk brengt je terug naar oud-Hollywood, de sfeer van Gone with the Wind, die twee jaar eerder uitgebracht is in 1939, of Singing in the Rain. Maar tegelijk hoor je ook verwijzingen naar klassieke muziek, naar bijvoorbeeld Stravinsky’s Sacre du Printemps. Het is de Kurt Weill van ná zijn samenwerking met Bertolt Brecht. Het is een Amerikaanse Weill. Niet voor niets zijn de enorm geestige songteksten van Ira Gershwin, de broer en tekstschrijver van George.”
Analyseren
“Lady in the Dark is het verhaal van de vrouwelijke hoofdredacteur van een modeblad, Liza Elliott, die zich in een diepe crisis bevindt, zowel persoonlijk als professioneel. Ze heeft paniekaanvallen, lijdt aan angstdromen en woedeaanvallen en is volledig besluiteloos. Ze wendt zich daarom tot een ‘shrink’, een psychiater. Toen, in 1941, een nieuw fenomeen in de Verenigde Staten en in de opera gespeeld en gezongen door de ervaren actrice Sylvia Poorta. Het stuk draait om drie grote droomscènes van elk ruim een kwartier. En omdat het dromen zijn, is er alles in mogelijk, spektakel, dans, variété. De dromen, die psychiater Brooks probeert te analyseren, beginnen filmisch, maar ontwikkelen zich tot nachtmerries. Gelukkig vindt hoofdredacteur Liza Elliott met hulp van dokter Brooks een uitweg en durft ze uiteindelijk beslissingen te nemen, waardoor haar gemoed verlicht wordt.”
“Voor mij is deze rol een droom ook al is die immens zwaar, want ik sta ruim twee uur bijna zonder onderbreking op het toneel en heb talloze verkledingen die een enkele keer maar net twintig seconden mogen duren. Ik heb altijd willen zingen én dansen. Ik wilde zowel klassiek doen als musical. Deze vorm van muziektheater brengt dat allemaal bij elkaar.”
“Zingen heb ik altijd gedaan. Op mijn zesde ben ik begonnen en op mijn zevende wist ik al dat ik er mijn beroep van wilde maken. Ik wilde zangjuf worden. Pas jaren later realiseerde ik mij dat er misschien wel een zangcarrière inzat. Ik ben opgegroeid in Geleen en dus ben ik begonnen met klassiek zingen bij Harrie Spronken die veel bekende Limburgse zangers heeft opgeleid. Toen ik een jaar of twaalf was, heb ik in Scheveningen The Phantom of the Opera gezien. Dat maakte zo’n indruk op me dat ik dit ook wilde kunnen, maar de technieken die daarvoor nodig waren beheerste ik toen nog niet. Daarom heb ik in mijn opleiding, zowel aan het Conservatorium in Tilburg als dat in Den Haag, beide sporen gevolgd: muziektheater en klassiek.”
Candide
“Ik heb wel regelmatig geauditeerd voor musicals en er zijn me verschillende rollen aangeboden, maar ik heb het toch nooit gedaan. Het gaat bij musical om heel lang lopende voorstellingen en dat bleek elke keer toch moeilijk te combineren. De klassieke wereld draait om concerten en kortere projecten en die zou ik dan allemaal moeten afzeggen. Plus dat ik nu een gezin heb met twee jonge kinderen. Wat nog het meest in de buurt komt is Candide, een operette van Leonard Bernstein die de Reisopera in 2010 uitgebracht heeft en naderhand nog een keer hernomen heeft. Ik had de rol van Cunegonde. Die voorstelling ligt me ook om een andere reden na aan het hart, want ik heb tijdens Candide mijn man leren kennen, Jan-Willem Schaafsma die de titelrol zong.”
“Dit seizoen sta ik naast concerten en mijn lespraktijk in drie grote producties. Lady in the Dark is de eerste. Daarna zing ik in maart in het Aalto theater in Essen, waar ik vaak optreed, in een nieuwe opera van Gordon Kampe, Dogville, een stuk gebaseerd op een film van Lars von Trier. Regisseur Theu Boermans ensceneert voor de Theateralliantie en Opera2Day een Nederlandse Zauberflöte en daarin doe ik vervolgens de Eerste Dame.”
“Ik heb lang in Noord-Brabant gewoond en heb dus met bijna alle Brabantse opera- en operetteverenigingen gewerkt. Eén rol springt daaruit, omdat die overeenkomt met die in deze voorstelling. Dat is die van Aleid die ik in 2013 in de Bossche Stadsopera Jheronimus gezongen heb. Het was een productie in de aanloop naar het Jeroen Boschjaar. De angsten, demonen en schrikaanjagende visioenen die het werk van Bosch kenmerken waren uitgangspunt voor deze opera van Peter van Beijnum, die in de moderne tijd speelt. Aleid keert in dit verhaal na lange tijd terug naar ’s-Hertogenbosch. Door een terloopse opmerking van een jongetje raakt zij geestelijk de weg kwijt en komt ze in een afkickkliniek terecht. Die rol was heel heftig en bijna even zwaar als die van Liza in Lady in the Dark.”
Opera Zuid met Lady in the Dark van Kurt Weill. Door Maartje Rammeloo, Sylvia Poorta, Quirijn de Lang, Veerle Sanders en andere solisten, met medewerking van philharmonie zuidnederland onder leiding van David Stern.
17 november 2022 in Schouwburg Concertzaal Tilburg; 22 november Parktheater Eindhoven; en 8 december Chassé Theater Breda.
Foto voorpagina > Maurice Lammerts van Bueren
© Brabant Cultureel 2022